مانیتورینگ شبکه چیست | نحوه راه اندازی + ۵ ویژگی

 network-monitoring یا مانیتورینگ شبکه یکی از مهم‌ترین نیاز‌های کسب‌ و کاری است که باتکیه‌ بر ابزارها و تجهیزات کامپیوتری اقدام به ارائه خدمات و محصولات خودکرده یا از شبکه به‌عنوان ارتباط میان اجزای مختلف سیستم خود مانند کارکنان و پایگاه‌ داده استفاده می‌کند. بسیاری از کسب‌ و کارها، مانیتورینگ یا نظارت بر شبکه را راهکاری برای افزایش کارایی منابع و زیرساخت‌ها در کنار کنترل ترافیک ورودی بر شبکه که نتیجه آن اعمال پروتکل‌های امنیتی است، می‌شمارند.

 همچنین با ابزار‌های monitoring می‌توان از کارمندان و کارکنان بخش IT بیزینس‌ها بهره‌برداری بهتری کرد و عملکرد شبکه را نیز بالا برد. در ادامه مقاله به سوالاتی مانند: مانیتورینگ شبکه چیست؟ ابزار‌های کاربردی در پروسه نظارت بر شبکه کدام‌اند؟ مزایای network-monitoring و اینکه چرا باید بر روی این مسئله سرمایه‌گذاری شود، پاسخ خواهیم داد. پس تا انتها مقاله همراه ما باشید.

مانیتورینگ شبکه چیست؟

در دنیای امروز بحث مانیتورینگ شبکه در سراسر صنعت فناوری اطلاعات رایج شده و مانیتورینگ یک فرایند فوق حیاتی است که طی آن تمام اجزای شبکه از جمله روتر‌ها، سوئیچ‌ها، فایروال‌ها، سرورها و ماشین‌های مجازی از نظر خطا و عملکرد تحت نظارت قرار می‌گیرند و دسترسی‌پذیری آنها به‌طور مداوم ارزیابی می‌شود. این نظارت کاملا فعالانه است و مشکلات عملکردی و تنگناها را در همان مراحل اولیه شناسایی می‌کند تا کار به خرابی شبکه نرسد. به تعبیر دیگر مانیتورینگ سلامت شبکه را در لایه‌های سخت افزاری و نرم افزاری آن ردیابی می‌کند. طوری که از هرگونه خرابی جلوگیری شود و در صورت بروز مشکلات، عیب‌یابی و برطرف‌کردن مشکل در سریع‌ترین زمان ممکن انجام شود.

درنهایت باید عنوان کرد که سیستم نظارت بر شبکه یا network monitoring با گرد هم آوردن اطلاعات به‌صورت لحظه‌ای در کنار دسته‌بندی بهینه آن‌ها، یکی دید کلی از وضعیت شبکه را ارائه می‌دهد. همچنین این سیستم با استفاده از پروتکل‌های الحاقی در زمان‌های تعیین شده، اقداماتی مانند آپدیت یک قسمت یا ارسال هشدار به administrator یا مدیر شبکه را انجام می‌دهد.

مانیتورینگ شبکه کدام اجزای سیستم را زیر نظر می‌گیرد؟

با بررسی مفهوم مانیتورینگ یا نظارت بر شبکه حال بهتر است به این سوال پاسخ داده شود که با سیستم network monitoring بر چه مواردی می‌تواند نظارت کند؟ در پاسخ باید گفت که فرایندهای نظارت بر شبکه قادر هستند تا اجزای مختلف زیر‌ساخت‌های شبکه با عملکرد‌های مختلف، انواع دستگاه‌های متصل مانند سرور‌ها، رایانه و کامپیوتر‌ها با سیستم‌عامل‌های مختلف، گوشی‌های همراه، سوئیچر‌ها، روتر‌ها، فایروال‌ها (firewall) و... را زیر نظر داشته باشند.

مدیران شبکه، کاربران قدیمی و اصلی ابزارهای مانیتورینگ محسوب می‌شوند. این افراد مسئول نظم کاری شبکه هستند و بینش ترافیک شبکه برای آنها فوق‌العاده حائز اهمیت است. در گذشته فقط مدیران شبکه‌های بزرگ به ابزارهای مانیتورینگ احتیاج داشتند؛ اما امروز با توجه به روند رو به افزایش حجم ترافیک و تعداد روزافزون دارایی‌های دیجیتال هر شرکت، مدیران شبکه‌های مشاغل کوچک نیز به دید کافی از ترافیک شبکه احتیاج دارند. به‌علاوه ضرورت استفاده از هوش مصنوعی برای تجزیه‌و‌تحلیل و گزارش‌گیری پیشرفته هر روز بیشتر از قبل احساس می‌شود.

دقت کنید که نظارت بر شبکه فقط نظارت بر اجزای سخت‌افزاری مانند روترها، فایروال‌ها و سوئیچ ها نیست. سیستم مانیتورینگ علاوه بر تجزیه و تحلیل پارامترهای کلیدی مانند دسترسی‌پذیری شبکه، مدت‌زمان پاسخگویی، استفاده از دیسک، استفاده از CPU و زمان انجام کار، پارامترهای سخت افزاری مانند سرعت فن، دما و وضعیت منبع تغذیه را نیز تجزیه و تحلیل کرده و آنها را بر اساس آسیب‌پذیری‌های شناخته‌شده، اصلاح می‌نماید.

در نهایت گروه دیگری از کاربران سیستم‌های مانیتورینگ ادمین های امنیتی هستند که برای تضمین امنیت شبکه به مجموعه گسترده‌ای از ابزارهای حفاظتی همچون فایروال‌ها، حفاظت نقطه پایانی، و سیستم‌های مدیریت حادثه تکیه می‌کنند و برای اطمینان از وضعیت عملکرد آنها، به سیستم‌های نظارتی احتیاج دارند.

موارد ذکر شده از مهم‌ترین‌هایی بودند که توسط مانیتورینگ شبکه زیر نظر گرفته می‌شود تا اطلاعات مفید و کاربردی دررابطه‌ با سلامت شبکه و سیستم‌های در حال اجرا در کنار عملکرد و بهره‌وری زیر‌ساخت‌ها داشته باشید. همچنین تا حدودی امنیت شبکه با نتورک مانیتورینگ محقق خواهد شد اما بهتر است تا مفهوم آن را با تست نفوذ شبکه اشتباه نگیرید. این دو مورد کاملا جدا هستند زیرا که باتکیه‌بر نظارت شبکه یک سری اطلاعات کلی عاید مدیران فعال در این قسمت خواهد شد در حالی در تست نفوذ شبکه با بهره‌گیری از روش‌ها و متد‌های مختلف هک به‌صورت قانونی، در صدد نفوذ و هک سیستم هستیم.

۵ ویژگی‌ مهم ابزار‌های مانیتور شبکه

با وجود صدها نرم افزار مانیتورینگ شبکه که در حال حاضر در بازار موجود است، مهم است موقع انتخاب آنها ویژگی‌های کلیدی ابزارهای مانیتورینگ را به‌خاطر داشته باشیم. از جنبه‌های مهم نظارت بر شبکه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. نظارت بر تجهیزات ضروری

تاثیر خرابی‌ها بر عملکرد شبکه مثل روز روشن و واضح است و  با بررسی مداوم دستگاه‌ها و معیارهای عملکردی مناسب، می‌توان این ایرادات را خیلی زود برطرف کرد. دستگاه‌هایی مثل رایانه‌های رومیزی و چاپگرها نیازی به نظارت مکرر ندارند، اما سرورها، روترها و سوئیچ‌ها باید پیوسته تحت نظارت باشند. بنابراین حتما ابزاری که برای مانیتور شبکه استفاده می کنید باید نظارت کافی بر تجهیزات ضروری شبکه را داشته باشد.

۲. بهینه‌سازی بازه زمانی مانیتورینگ

بازه مانیتورینگ گویای تعداد دفعات ارزیابی عملکرد شبکه و دستگاه‌هاست. دسترسی‌پذیری دستگاه‌ها باید در کوتاه‌ترین فاصله زمانی (ترجیحا هر دقیقه) بررسی شود. آمار CPU و حافظه را می‌توان هر 5 دقیقه یک بار کنترل کرد. در ابزار مورد استفاده برای مانیتورینگ لازم است بازه های زمانی بررسی شبکه به صورت بهینه باشد.

۳. انتخاب پروتکل مناسب

بهتر است سراغ یک پروتکل مدیریت شبکه امن با کمترین میزان مصرف پهنای باند بروید. اکثر دستگاه‌های مانیتور شبکه و سرورهای لینوکس از پروتکل‌های SNMP و CLI و دستگاه‌های تحت ویندوز از پروتکل WMI استفاده می‌کنند.

۴. تعیین آستانه‌ها و ارسال هشدار

خرابی شبکه هزینه زیادی دارد و پیش‌گیری ایرادات آن بهتر از درمان آنهاست. اینجاست که آستانه‌ها وارد عمل می‌شوند و با اعمال محدودیت، نقش کلیدی در برنامه نظارت بر شبکه ایفا می‌کنند. هر زمان هر یک از این محدودیت‌های آستانه شکسته شود و نقضی رخ دهد، قبل از آنکه شبکه از کار بیافتد،باید برنامه مانیتورینگ به کاربر هشدار دهد.

۵. داشبورد و سفارشی سازی

داده‌ها باید به بهترین شکل ممکن در اختیار کاربر شبکه قرار گیرد و تیم IT باید در بدو ورود به داشبورد از وضعیت معیارهای کلیدی شبکه باخبر شوند. به‌عبارتی وضعیت فعلی شبکه و تجهیزات آن مثل روترها، سرورها، سوئیچ‌ها، خدمات، برنامه‌ها و فایروال‌ها باید در داشبورد قابل دسترسی باشد و چه بهتر که بتوان آنها را به‌دلخواه سفارشی‌سازی کرد.

پروتکل‌های مانیتورینگ شبکه

در این قسمت به معرفی و بررسی رایج‌ترین پروتکل‌هایی که برای مانیتورینگ شبکه استفاده می‌شوند می‌پردازیم:

• SNMP (Simple Network Management Protocol): این پروتکل پرکاربردترین ابزار برای بررسی عملکرد تجهیزات شبکه است . داده‌ها را جمع‌آوری و به مدیران گزارش می‌دهد.
• PING: یک پروتکل ساده است که برای بررسی وضعیت هاست‌ها در شبکه استفاده می‌شود. این پروتکل با ارسال سیگنال و دریافت پاسخ، فعال بودن دستگاه‌ها و زمان پاسخ‌دهی را بررسی می‌کند.
• WMI (Windows Management Instrumentation): ابزاری است که برای مدیریت شبکه‌های مبتنی بر ویندوز به کار می‌رود و به مدیران امکان کنترل و نظارت بر دستگاه‌های ویندوزی را می‌دهد.
• Syslog: این پروتکل برای ارسال پیام‌های هشدار و گزارش‌های خودکار در زمان بروز مشکل در تجهیزات شبکه استفاده می‌شود.
• Script: اسکریپت‌ها وظایف خاصی را در شرایط معین اجرا می‌کنند تا مشکلات شبکه را برطرف کنند.
• CDP (Cisco Discovery Protocol): پروتکلی است که برای اشتراک‌گذاری اطلاعات بین تجهیزات سیسکو در لایه دوم شبکه استفاده می‌گردد.

• IPFIX (IP Flow Information Export): این پروتکل اطلاعات ترافیک شبکه را از روترها و سوئیچ‌ها جمع‌آوری می‌کند.

موارد استفاده مانیتورینگ شبکه

شاید بپرسید تکنولوژی مانیتورینگ در کدام بخش‌ها بیشترین کاربرد را دارد و در عصر تکنولوژی چه استفاده‌هایی از آن می‌شود. در این بخش به این پرسش پاسخ می‌دهیم.

۱. مانیتورینگ مرکز داده

مهندسان شبکه می‌توانند از تکنولوژی مانیتورینگ برای جمع‌آوری داده‌های لحظه‌ای از دیتاسنترهای خود استفاده کنند و در صورت بروز مشکلاتی مثل خرابی دستگاه، افزایش دما، قطع برق یا مشکل ظرفیت شبکه هشدار تنظیم کنند.

۲. مانیتورینگ شبکه ابری

شرکت‌هایی که در زمینه شبکه‌های ابری فعالیت می‌کنند، می‌توانند با به‌کارگیری ابزارهای نظارتی، از ارتباط خوب میان برنامه‌ها مطمئن شوند. حتی درک هزینه‌های شبکه ابری، تجزیه و تحلیل ترافیک مناطق مختلف و میزان ترافیکی که توسط ارائه‌دهندگان ابری قابل مدیریت است، با ابزارهای مانیتورینگ راحت‌تر خواهد بود.

۳. مانیتورینگ برای اپلیکیشن‌های کانتینری

تیم‌های فناوری اطلاعات از کانتینرها برای بسته‌بندی و ارائه برنامه‌ها روی چند سیستم‌عامل استفاده می‌کنند. در این حوزه هم وجود یک ابزار نظارتی برای اطمینان از ارتباط میان اجزای مختلف برنامه ضروری است.

مزایای استفاده از سیستم مانیتورینگ شبکه برای کسب‌وکارها

با دردست‌داشتن اطلاعاتی کلی و دقیق در هر زمینه‌ای می‌توان تصمیمات صحیح در زمان‌های حساس گرفت. سیستم نظارت بر شبکه نیز این اطلاعات را به‌صورت دقیق، کلی و جزئی، دسته‌بندی و قسمت‌بندی شده در اختیار مدیران شبکه‌ها قرار می‌دهد. حال فقط نیاز است تا باتجربه و تخصص کافی، مدیر نسبت به اتخاذ یک تصمیم درست عمل کند. با یک مثال دلیل استفاده از نتورک مانیتورینگ را درک خواهید کرد.

تابه‌حال از خود پرسیده‌اید که چرا در کشور‌های پیشرفته و توسعه‌یافته به‌صورت مستمر و مدام و در بازه‌های تعیین شده به پزشک مراجعه می‌شود. دلیل این موضوع این است که دکتر با جمع‌آوری اطلاعات از قسمت‌های مختلف داخلی بدن، با استفاده از آزمایش‌های متعدد، میزان سلامت شما را بررسی می‌کند. همچنین با بررسی اطلاعات در بازه‌های زمانی مختلف می‌تواند پیش‌بینی‌های دقیقی از وضعیت سلامتی شما در آینده داشته باشد.

Network monitoring نیز دقیقا به این صورت (با این تفاوت که چکاپ به‌صورت لحظه‌ای انجام می‌گیرد) بر سلامت شبکه شما نظارت داشته و با بررسی اطلاعات خروجی از این سیستم توسط یک فرد متخصص و باتجربه، می‌توان پیش‌بینی‌های دقیقی از آینده داشت. علاوه بر این می‌توان مزایای زیر را نیز برای کسب‌وکار‌های بهره برنده از سیستم مانیتورینگ شبکه نام برد:

۱. نظارت و دید واضح بر شبکه

مدیر و admin مانیتورینگ شبکه با استفاده از این سیستم می‌تواند دید واضحی از تعداد و نوع دستگاه‌هایی که به شبکه متصل هستند داشته باشد. حتی نظارت بر نحوه انتقال و ارسال داده‌ها نیز با این سیستم مقدور می‌شود که در صورت لزوم می‌توان از قطعی سیستم و شبکه به‌سرعت (حتی قبل از رخداد آن) باخبر شد و در صدد رفع آن اقدام کرد.

با سیستم نظارت بر شبکه می‌توان به‌صورت دقیق دستگاه‌هایی که از شبکه شما استفاده می‌کنند همراه با اطلاعات دقیق سیستم‌عامل‌های به‌کاررفته در آن‌ها باخبر شد. در نهایت می‌توان ابزار‌های ارائه‌دهنده خدمات مبتنی بر شبکه مانند سایت یا اپلیکیشن‌ها را بر اساس این اطلاعات توسعه داد.

2. استفاده بهتر از منابع IT

پیش‌تر بسیاری از مدیران IT، افراد و کارمندانی را برای انجام برخی از امور مربوط به شبکه و نظارت بر آن استخدام می‌کردند که این مسئله خود هم باعث هدررفت منابع و هم دلیلی بر افزایش بودجه موردنیاز بود. اما با استفاده از ابزار‌های network-monitoring سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، بار این مسئولیت‌ها از دوش انسان برداشته شده و به‌وسیله پروتکل‌های خاصی اجرا می‌شود.

۳. پیش‌بینی و اتخاذ تصمیمات دقیق دررابطه‌با زیر‌ساخت‌ها

سیستم نظارت بر شبکه می‌تواند به‌صورت دوره‌ای و مداوم اطلاعات و گزارش‌هایی را دررابطه‌با عملکرد اجزای مختلف شبکه در اختیار مدیران قرار دهد. در نتیجه با بررسی این گزارش‌ها و تجزیه‌وتحلیل آن‌ها می‌توان تصمیمات درستی در رابطه با نیاز به پیاده‌سازی زیر‌ساخت‌های اضافی در زمان‌های تعیین شده اتخاذ کرد.

۴. تشخیص سریع‌تر تهدیدات سایبری

با نظارت لحظه ای و مستمر بر شبکه می‌توان روند عادی که اغلب بر روی نتورک جاری است را تشخیص داد. همچنین با درنظرگرفتن این روند عادی در صورت وقوع یک اتفاق غیرمعمول مانند افزایش غیرعادی ترافیک شبکه، مدیران ناظر سریعا از اتفاقات باخبر شده و در جهت و رفع مشکلات اقدام می‌کنند که این امر موجب کاهش و یا حتی ۰ شدن خسارات خواهد شد.

۵. کمک به پیشرفت بیزینس

برخی ابزارهای نظارت بر ترافیک وب‌سایت‌ها مانند google analytics و google search console اطلاعات بسیار خوبی از میزان ترافیک ورودی در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد که برای برنامه‌ریزی‌های بازاریابی مانند تعیین متد‌های تبلیغاتی، ایمیل مارکتینگ، تعیین اهداف خدماتی و محصولاتی و... بسیار کارآمد است. با به‌کارگیری نتورک مانیتورینگ نیز می‌توان به اطلاعاتی چه بسیار دقیق‌تر و بهتر از این سرویس‌ها دست‌یافت و در نتیجه به پیشرفت بیزینس‌ها کمک کرد.

بهترین ابزارهای مانیتورینگ شبکه

راه‌حل‌های مبتنی بر نرم‌افزار به‌عنوان سرویس (SaaS) سیلوهای بین تیم‌های مهندسی را خراب می‌کنند و یک رویکرد جامع و کامل برای نظارت بر شبکه به ارمغان می‌آورند. این محصولات داده‌های شبکه را با داده‌های زیرساخت، برنامه‌ها و تجربه کاربر در یک پلتفرم واحد در اختیار تیم فناوری اطلاعات سازمان قرار می‌دهند.

مانیتورینگ دستگاه شبکه (NDM) یا device monitor چیست؟

مانیتورینگ دستگاه شبکه با اکتشاف خودکار دستگاه‌های طیف گسترده‌ای از فروشندگان، به تیم نظارتی امکان می‌دهد سلامت تک‌تک دستگاه‌های شبکه را نظارت کنند. حتی می‌توان سلامت‌ دستگاه‌ها را با مانیتورهای تشخیص ناهنجاری چک کرد تا وضعیت استفاده از پهنای باند و سایر معیارهای مهم آنها فعالانه تحت نظارت باشد.

مانیتورینگ عملکرد شبکه (NPM) یا performance monitor چیست؟

مانیتورینگ عملکرد شبکه امکان مشاهده باقی پشته شبکه را فراهم می‌کند. به این ترتیب ترافیک محیط در لحظه تجزیه و تحلیل می‌شوند. گذشته از این، تیم‌ها می‌توانند علاوه بر داده‌های اتصال IP، کلیه ارتباطات میان سرویس‌ها، میزبان‌ها، پادهای Kubernetes و هر اندپوینت دیگری که فکرش را کنید، نظارت کنند. همچنین با تجمیع معیارهای شبکه و سایر معیارها و داده‌های تله متری، فرصت خوبی برای شناسایی و حل مشکلات عملکردی شبکه برای تیم‌ها فراهم می‌شود.

مانیتورینگ ایجنت محور

مانیتورینگ ایجنت محور روشی است که در آن برنامه‌هایی به نام ایجنت روی دستگاه‌های شبکه نصب می‌گردند تا اطلاعات دقیقی درباره عملکرد آن‌ها را جمع‌آوری کنند. مزیت اصلی این روش، جمع‌آوری اطلاعات جزئی و دقیق است که به بهبود گزارش‌ها، هشدارها و تحلیل‌ها کمک می‌کند. این داده‌ها سپس به یک سیستم مرکزی مانیتورینگ ارسال می‌شوند تا وضعیت شبکه به‌طور دقیق بررسی گردد. ایجنت‌های بهینه، سبک‌وزن هستند و تنها داده‌های ضروری را ارسال می‌کنند؛ بنابراین منابع کمی مصرف می‌کنند و فشار کمتری به شبکه وارد می‌شود.

بسیاری از ابزارهای مانیتورینگ پیشرفته مانند IBM Tivoli و HP Openview از این روش استفاده می‌کنند؛ با این حال، برخی ایجنت‌ها ممکن است سنگین باشند و منابع زیادی از سرورها و شبکه مصرف کنند که این موضوع می‌تواند عملکرد کلی سیستم را کاهش دهد. برای انتخاب یک سیستم مناسب، بهتر است ایجنت‌هایی انتخاب شوند که کارآمد و سبک باشند تا ضمن جمع‌آوری داده‌های دقیق، عملکرد شبکه را مختل نکنند.

مانیتورینگ بدون ایجنت

مانیتورینگ بدون ایجنت روشی است که از نصب ایجنت روی تجهیزات اجتناب شده و به جای آن از رابط‌های استاندارد صنعتی استفاده می‌شود. این روش نسبت به سیستم‌های ایجنت محور سبک‌تر و ساده‌تر است؛ زیرا نیاز به نصب و نگهداری عامل‌های نرم‌افزاری روی هر دستگاه را ندارد. با این حال، مانیتورینگ بدون ایجنت معمولا بر شاخص‌های اصلی و مهم تمرکز می‌کند و نمی‌تواند داده‌های دقیق و عمیقی مشابه سیستم‌های ایجنت محور ارائه دهد. این روش به دو شکل اصلی انجام می‌شود:

اول، با استفاده از API های راه دور که به داده‌های دستگاه‌ها دسترسی پیدا می‌کنند و آن‌ها را تجزیه و تحلیل می‌نمایند.
دوم، با بررسی مستقیم بسته‌های شبکه‌ای که بین اجزای مختلف جریان دارند. این رویکرد برای شبکه‌هایی که نیاز به پایش سریع و ساده دارند مناسب است؛ اما ممکن است برای تحلیل‌های عمیق‌تر و جزئی‌تر کافی نباشد.

نکاتی طلایی برای را‌ه‌اندازی مانیتورینگ شبکه

همچنان شرکت‌ها و سازمان‌هایی وجود دارند که برای شبکه خود، سیستم مانیتورینگ و نظارتی در نظر نگرفته‌اند. ازاین‌رو می‌توان با یقین گفت که این شرکت‌ها قسمت بزرگی از ذخیره اطلاعات مشتریان و آنالیز آن‌ها را ازدست‌داده‌اند. در ادامه به چندین نکته طلایی دررابطه‌با راه‌اندازی network-monitoring اشاره شده است.

• برای را‌ه‌اندازی مانیتورینگ دو راه وجود دارد. راه اول اجرای پروتکل‌ها به‌صورت نرم‌افزاری و سخت‌افزاری بوده که نیاز به یک فرد متخصص و باتجربه به‌منظور تجزیه‌وتحلیل اطلاعات دریافتی است. راه دوم استفاده از خدمات شرکت‌های ارائه‌دهنده این بستر یعنی نظارت شبکه بر پایه رایانش ابری است. راهکار دوم برای شرکت‌ها و سازمان‌های نوپا بهترین گزینه خواهد بود زیرا که نیاز به استخدام متخصص نیست و بر اساس المان‌هایی می‌توان هزینه‌های نظارت بر شبکه را نیز کاهش داد.
• نرم‌افزار‌های مانیتورینگ شبکه متنوعی وجود دارد که هرکدام ممکن است بر بخش‌های مختلفی از منابع نظارت داشته باشند. ازاین‌رو باید با ترکیب این نرم‌افزارها در کنار استفاده از سیستم‌های سخت‌افزاری اجازه ازدست‌رفتن هیچ اطلاعاتی را ندهید. زیرا تمامی اطلاعات موجود در ترافیک شبکه برای اخذ تصمیمات دقیق‌تر مفید خواهند بود.

چگونه مانیتورینگ شبکه را راه اندازی کنیم؟

اغلب کسب‌وکار‌هایی که نظارت بر شبکه را شروع می‌کنند فردی متخصص برای انجام اموراتی مانند راه‌اندازی network-monitoring و تجزیه‌وتحلیل اطلاعات خروجی از سیستم مانیتورینگ، استخدام کرده‌اند. اما اگر شما از جمله افرادی هستید که منابع موجود برای استخدام و استفاده از یک فرد مجرب در این زمینه را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم تا با انجام مراحل زیر خود به‌تنهایی این کار را انجام دهید.

۱. شناسایی دستگاه‌های حیاتی شبکه

در ابتدا باید دستگاه‌ها و تجهیزاتی را شناسایی کنید که بدون آن‌ها شبکه‌ای وجود نخواهد داشت. برای مثال آیا سوئیچی وجود دارد که اگر شروع به کار کند کل سیستم و شبکه شما به هم خواهد ریخت؟ یا اگر روتری از کار بیفتد به‌صورت کامل دسترسی شبکه شما از بین می‌رود؟ پس اولین و مهم‌ترین اقدام در راه‌اندازی نظارت بر شبکه شناسایی دستگاه‌ها و قسمت‌های حیاتی است.

۲. مشخص‌کردن سیاست‌های نظارت بر شبکه

در وهله دوم بعد از شناسایی قسمت‌های حیاتی باید سیاست و خط‌مشی سیستم و پروسه network monitoring خود را مشخص کنید. برای این کار بهتر است از پاسخ‌دادن به سوالات زیر شروع کنید.

• چه دستگاه‌ها و تجهیزاتی نظارت خواهند شد؟
• چه نوع اطلاعاتی توسط مانیتورینگ باید جمع‌آوری شود؟
• چه کسی به اطلاعات نظارت بر شبکه دسترسی خواهد داشت؟
• چه زمانی یک هشدار فعال شده و شما را آگاه می‌کند؟
• چه کسی مسئول مطلع شدن است و چه اقدامی باید انجام دهد؟

3. پیکربندی WMI و SSH روی ویندوز یا لینوکس سرور

به‌سادگی و با ارائه اطلاعات احراز هویت (username و password) از طریق Active Directory یا LDAP می‌توانید این موارد را پیکربندی کنید تا اطلاعات دقیقی در مورد سیستم‌های لینوکس یا ویندوز سرور شما حاصل شود. در برخی موارد ممکن است مشکلات احراز هویت یا فایروال رخ دهد که نیاز به اقداماتی مانند پیکر‌بندی مجدد آنتی‌ویروس یا بازکردن یک پورت در فایر‌وال باشد که در صورت نداشتن تخصص کافی می‌توانید از افراد فعال در این حوزه کمک بگیرید.

4. پیکربندی SNMP بر روی دستگاه‌های شبکه

مانند SSH و WMI، SNMP هم اطلاعات دقیق و مفیدی دررابطه‌با وضعیت دستگاه‌های شبکه شما مانند سوئیچ‌های شبکه و روتر‌ها ارائه می‌دهد که ممکن است به دلیل مسائل امنیتی به‌صورت پیش‌فرض غیرفعال باشد. ازاین‌رو نیاز است تا این مورد را نیز پیکربندی کنید.

5. تنظیم یک baseline برای عملکرد شبکه

باید تعیین کنید که چه رفتار و اطلاعاتی در قسمت‌های مختلف شبکه شما عادی و نرمال محسوب می‌شود. با درنظرگرفتن حد نرمال در کنار استثنائات، مانند جهش‌های منظم، آپدیت‌های هفتگی یا روزانه یا اجرای کار‌های از قبل برنامه‌ریزی‌شده، baseline شما برای عملکرد شبکه تنظیم خواهد شد.

۶. تنظیم آستانه برای هشدار‌ها و تنظیم خود هشدار‌ها

این کار به این دلیل انجام می‌گیرد که اولا از دریافت هشدار‌های بی‌اهمیت جلوگیری شود. زیرا دریافت تعداد زیادی هشدار به‌صورت روزانه ممکن است از توجه به هشدار‌ها مهم جلوگیری کند. دوم این‌که بتوان در سریع‌ترین زمان و قبل از وقوع فاجعه، مسائل و مشکلات را حل کرد.

۷. تنظیم برنامه و نقشه برای زمانی که هشداری دریافت می‌کنید

حال بعد از دریافت هشدار باید از قبل برای رفع آن آماده باشید. برای مثال اگر هشدار در حد ساده و پیش‌پاافتاده بود می‌توان حل آن را بر عهده فردی تازه‌کار به‌عنوان تمرین قرارداد. یا اگر هشدار مهم و حیاتی بود، خود یا متخصص سریعا آن را در دستور کار قرار دهد.

۸. مراقبت از دستگاه‌ها و نظارت مداوم

نکته آخر و آخرین مرحله، نظارت مداوم است. یعنی تیم یا فردی متخصص که عهده‌دار مانیتورینگ شبکه است، باید به‌صورت مداوم به ترافیک ورودی، دستگاه‌های متصل، عملکرد قسمت‌های مختلف شبکه و... نظارت کند.

البته لازم نیست تا نگران انجام برخی از امورات پیشرفته باشید. زیرا که نرم‌افزار‌های قدرتمند و کاربردی زیادی برای انجام بسیاری از این مراحل طراحی شده‌اند که البته باید آن‌ها را خریداری کنید. مانند برنامه SolarWinds Network Performance Monitor یا NinjaOne.

چالش‌های مانیتورینگ شبکه چیست؟

شبکه‌های مدرن فوق‌العاده بزرگ و پیچیده هستند و در هر ثانیه میلیون‌ها بسته ارسال می‌کنند. مهندسان قدیمی برای عیب‌یابی مشکلات شبکه سراغ گزارش‌های جریان می‌روند تا ترافیک بین دو آدرس IP را بررسی کنند. ناچارند به صورت دستی و از طریق SSH (Secure Shell Access) وارد سرور شوند یا برای اجرای عیب‌یابی از راه دور وارد تجهیزات شبکه می‌شوند. اما در واقعیت هیچ‌یک از این فرایندها مقیاس‌پذیری خوبی ندارند و اطلاعات محدودی درباره وضعیت سلامت شبکه ارائه می‌دهند. به‌علاوه فاقد داده‌های کافی درباره برنامه‌ها و زیرساخت‌هایی هستند که علت اصلی مشکلات احتمالی شبکه را توضیح می‌دهد.

همین‌طور که شرکت‌ها به سمت فضای ابری حرکت می‌کنند، مهندسان فناوری اطلاعات نیز با چالش‌هایی در بحث مانیتورینگ مواجه می‌شوند. در صورت استفاده از فضای ابری، پیچیدگی شبکه بیشتر می‌شود چون بار کاری ابری و زیرساخت‌های زیربنایی آن ماهیتی پویا و زودگذر دارند. نمونه‌های ابری کوتاه‌مدت بر اساس تغییرات تقاضای کاربران ظاهر و ناپدید می‌شوند، آدرس‌های IP تغییر می‌کند و ردیابی اتصالات شبکه فقط با بررسی داده‌های اتصال IP به IP دشوار می‌شود.

بسیاری از ابزارهای نظارتی امکان نظارت بر اتصالات شبکه را بین نهادهای معنی‌دار مانند سرویس‌ها یا پادها در اختیار کاربر نمی‌گذارند. به علاوه از آنجا که ارائه دهنده ابری زیرساخت شبکه را فراهم می‌کند، هرگونه مشکلات شبکه اغلب خارج از کنترل مشتری است و تا زمانی که این مشکلات برطرف نشوند، بار کاری به یک منطقه دیگر منتقل می‌شود که خوشایند نیست.

برای آشنایی با بهترین نرم‌افزارهای مانیتورینگ شبکه کلیک کنید.

جمع‌بندی

همانند یک فرد که برای سلامتی خود نیاز دارد تا به‌صورت مداوم در بازه‌های زمانی پیوسته به پزشک مراجعه کند تا اطلاعاتی از عملکرد ارگان‌های داخلی خود به دست آورد، مانیتورینگ شبکه نیز برای جمع‌آوری اطلاعاتی از زیر‌ساخت‌های داخلی شبکه مورداستفاده قرار می‌گیرد.

با به‌کارگیری network monitoring  مدیران شبکه‌ها قادر خواهند بود تا با تجزیه‌وتحلیل دقیق اطلاعاتی مانند میزان ترافیک ورودی شبکه، دستگاه‌ها و سیستم‌عامل‌های استفاده‌کننده از شبکه، عملکرد قسمت‌های مختلف زیر‌ساخت‌ها و بسیاری از موارد دیگر پیش‌بینی‌های دقیق‌تر و تصمیمات صحیح‌تری برای توسعه شرکت‌ها اخذ کنند. در این مقاله سعی شد تا با مفهوم مانیتورینگ شبکه شما را آشنا کنیم و با معرفی برخی از بهترین نرم‌افزار‌ها و ابزاری این حوزه به آن خاتمه دهیم.

سوالات متداول