در دنیای امروز راه‌اندازی شبکه قدم اول هر سازمان برای اشتراک‌گذاری داده‌هاست که تا برداشته نشود، قدم‌های بعدی معلق روی هوا می‌ماند و اجرای آنها بی‌فایده است. اکتیو شبکه یک بخش انتزاعی از بستر شبکه است که به پیکربندی و مستندسازی تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری شبکه می‌پردازد.

این بخش‌ قابل برنامه‌ریزی، قابلیت شبکه‌های سنتی را به طرز شگفت‌انگیزی پیشرفته‌تر می‌کند تا انتقال داده‌ها روی بستر شبکه امکان‌پذیر باشد. خوشبختانه امروز جامعه تحقیقاتی پتانسیل اکتیو نتورک را به‌خوبی درک کرده و فعالیت‌های گسترده‌ای در این زمینه در حال اجراست. همراه ما باشید تا با زیروبم Active Network، خدمات و تجهیزات آن آشنا شویم و در آخر کمی درباره تفاوت آن با شبکه‌های پسیو بخوانیم.

شبکه اکتیو یا اکتیو شبکه چیست؟

اکتیو شبکه (Active Network) یک مفهوم نسبتا جدید است که در آن، شبکه، یک مجموعه پسیو و صرفا حامل بیت‌های داده‌ نیست. بلکه مجموعه‌ای از گره‌های فعال (Node) است که یک‌سری عملیات سفارشی روی داده‌های عبوری اجرا می‌کنند. در این مکانسیم جدید نه‌تنها گره‌های شبکه قادر به اجرای محاسبات و پردازش روی داده‌ها هستند، بلکه دست کاربران برای تزریق برنامه‌های سفارشی به نودهای شبکه و تغییر مسیر داده‌ها باز است.

«اکتیو» به فارسی یعنی «فعال». می‌توان گفت این شبکه پیکربندی دستگاه‌هایی مثل روتر، سوئیچ و فعالیت‌های نرم افزاری را برعهده می‌گیرد و به تعبیر دیگر روی تجهیزات فیزیکی شبکه اجرا می‌شود. در ادامه این مقاله نگاه دقیق‌تری به خدمات و تجهیزات Active Network خواهیم داشت.

خدمات اکتیو شبکه

در اولین قدم‌های آشنایی با مفهوم شبکه اکتیو، قطعا مشتاقید خدماتش را بشناسید و بدانید کدام بخش از فعالیت‌های اجرایی را برعهده می‌گیرد. در حقیقت به‌محض آنکه خدمات پسیو راه‌اندازی شدند، وقت پیکربندی خدمات Active Network است. تنظیمات و پیکربندی‌های سخت‌افزارها باید در این مرحله انجام شوند. از تضمین امنیت با نصب‌ و راه‌اندازی آنتی‌ویروس گرفته تا پیکربندی نرم افزارها، از تنظیم و پیکر بندی تجهیزات وایرلس تا پیکربندی روتر و سوئیچ بکاپ‌گیر خودکار، از انواع مجازی سازی گرفته تا ارائه سرویس‌های مبتنی بر ویپ، از نصب برنامه‌های مدیریت دسترسی تا راه اندازی سیستم‌عامل‌ها، از نصب و پیکربندی فایروال‌ها گرفته تا ارائه سرویس‌های مجازی خصوصی، همه و همه بخشی از خدمات Active Network هستند که در این مرحله صورت می‌گیرند.

تجهیزات اکتیو شبکه

در توضیح تجهیزات Active Network می‌توان گفت تجهیزاتی هستند که در نبود برق فعالیت آنها منحل می‌شود و برای کارکردن به جریان برق احتیاج دارند. اگر بخواهیم تعریف تخصصی‌تری از این تجهیزات ارائه کنیم، می‌توان گفت این تجهیزات می‌توانند حالت خاصی روی یک سیگنال داده عبوری ایجاد کنند و آنها را تغییر دهند.

انواع تجهیزات اکتیو شبکه عبارت‌اند از:

۱. ریپیتر در تجهیزات اکتیو در شبکه (Repeater)

از ریپیتر یا تکرارکننده برای ارسال اطلاعات در فواصل طولانی بدون از بین‌رفتن داده‌ها و ضعف سیگنال‌ها استفاده می‌شود. داده‌های انتقالی روی شبکه به‌طور کامل بازسازی و تقویت می‌شوند تا بدون کوچک‌ترین تغییر و با بالاترین کیفیت به کاربر برسند.

۲. سوئیچ در تجهیزات شبکه اکتیو (Switch)

سوئیچ از جمله دستگاه‌های اساسی هر شبکه است که اجزا و دستگاه‌های شبکه را به هم وصل می‌کند. به کمک سوئیچ، این عضو Active Network، هر کاربر به‌جای آنکه خود کابل شبکه را به سرور متصل کند، به سوئیچ وصل می‌شود و به سرور و دستگاه‌های دیگر دسترسی پیدا می‌کند. این‌طوری کل دستگاه‌های شبکه قابل مشاهده‌اند، کاربرها می‌توانند هم‌زمان داده بفرستند، وجود دیگر کاربران، سرعت دستیابی کاربران دیگر را کم نمی‌کند.

۳. بریج در تجهیزات شبکه اکتیو (Bridge)

بریج یعنی پل و از آن برای اتصال و برقراری ارتباط میان دو شبکه کاملا جداگانه استفاده می‌شود. برای آنکه کارکنان یک ساختمان از شبکه ساختمان دیگری استفاده کنند، دو شبکه محلی آنها به وسیله بریج به یکدیگر وصل می‌شوند. این دستگاه برای شبکه‌سازی میان کامپیوترها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۴. پرینت سرور در تجهیزات شبکه اکتیو (Print Server)

پرینت سرور یکی از اجزا مهم Active Network است که امکان اشتراک‌گذاری یک پرینتر را بین کاربران شبکه فراهم می‌کند. با استفاده از این وسیله دیگر نیازی به خریداری یک پرینتر به ازای تمام کاربران شبکه نیست، بلکه می‌توان یک پرینتر واحد را در اختیار تمام کاربران اکتیو نتورک گذاشت.

۵. هاب در تجهیزات شبکه اکتیو (Hub)

اگر در سطح لایه فیزیکی به هاب نگاه کنیم، شبیه سوئیچ وظیفه اتصال تجهیزات شبکه را به یکدیگر دارد. اما یک فرق عمده بین سوئیچ و هاب هست که مربوط به ارتباط بین دستگاه‌هاست. سوئیچ می‌تواند داده‌ها را برای مقصد خاصی ارسال کند، اما هاب داده‌ها را به همه پورت‌ها می‌فرستد که خود عامل کندی شبکه است.

۶. روتر در تجهیزات شبکه اکتیو (Router)

روتر یا مسیریاب، همانطور که از نامش پیداست، وظیفه مسیریابی اطلاعات بین شبکه‌های مختلف را بر عهده دارد. البته از این دستگاه در شبکه‌های LAN و WAN که بیش از یک شبکه فعال وجود دارد و فعالیت کاربران بیرون شبکه است، استفاده می‌شود. در دنیای امروز و عصر اینترنت، اتصال دو یا چند شبکه، یک نیاز مهم و اجتناب نا‌پذیر است.

۷. اکسس پوینت در تجهیزات شبکه اکتیو (Access point)

اکسس‌پوینت یا نقطه دسترسی برای اتصال از راه دور در شبکه‌های خیلی بزرگ استفاده می‌شود تا حرکت کارکنان در محیط کار، دسترسی به شبکه را مختل نکند. در واقع اکسس پوینت در شبکه‌های وایرلس نقش سوئیچ را ایفا می‌کند.

۸. poe در تجهیزات شبکه اکتیو (Power E-Net)

POE معرفی شده تا مشکل عدم دسترسی به پریز برق در نقاط کور را برطرف کند و راه‌اندازی شبکه بی هیچ مشکلی امکان‌پذیر باشد. امروزه کابل‌های شبکه از امکان انتقال جریان برق نیز برخوردارند و بی‌برقی مانعی برای پوشش‌دهی شبکه نیست.

۹. مودم در تجهیزات شبکه اکتیو (Modem)

در آخر یکی دیگر از تجهیزات شبکه مودم است که همه می‌شناسیم و در خانه‌ها دیده‌ایم. همان دستگاهی که با آن به شبکه اینترنت متصل می‌شویم.

تقسیم بندی کلی اکتیو شبکه

انرژی شبکه در هر اکتیو نتورک توسط دست‌کم یک منبع ولتاژ یا تامین می‌شود. این منابع قادرند به‌طرز عجیبی انرژی شبکه را نامحدود تامین کنند. اگر بخواهیم شبکه اکتیو را با توجه به نوع تجهیزات به‌کاررفته در آن تقسیم‌بندی کنیم، به این دو نوع می‌رسیم: شبکه اکتیو مسی و شبکه اکتیو نوری.

برای مطالعه بیشتر مقاله مجازی سازی شبکه را پیشنهاد می کنیم

شبکه اکتیو مسی

در شبکه‌های پسیو یک مشکل بزرگ وجود داشت و آن قدرت سیگنال بود. این شبکه‌ها فقط قادر بودند چند دستگاه محدود را به هم وصل کنند. اما  شبکه اکتیو مسی با استفاده از کابلی که به یک تقویت‌کننده وصل شده، توزیع سیگنال را چند برابر بیشتر می‌کند و به قدرت بیشتری نیاز دارد.

در این حالت قدرت سیگنال کابل ورودی را می‌توان با خروجی تقویت‌کننده توزیع یکی دانست. به این ترتیب به جای آنکه از چند سیستم استفاده شود، با یک کابل دسترسی برای تمام دستگاه‌ها فراهم می‌شود. کافی است یک کابل مجزا بین تقویت کننده و تلویزیون‌ها کشیده شود. البته این سیستم ایراداتی هم دارد. مثلا اینکه در صورت خرابی تقویت‌کننده یا قطع برق، سیگنال کل دستگاه‌ها خاموش می‌شود.

شبکه اکتیو نوری

شبکه اکتیو نوری را می‌توان تا حد زیادی مشابه شبکه مسی اکتیو (مورد قبل) دانست؛ با این تفاوت که اینجا خبری از تقویت‌کننده توزیع نیست و برای سیگنال‌رسانی، از فیبر نوری استفاده می‌شود. کابل فیبر هر کاربر مستقیما به سوئیچ متصل است و داده‌ها را از آن می‌گیرد. این یعنی باز هم مشکل قدرت سیگنال که در شبکه‌های پسیو شاهدش بودیم، حل شده است. اما همچنان هرگونه خرابی و قطع برق سوئیچ، عدم دسترسی کاربران به داده‌های ورودی را به همراه خواهد داشت. البته در اکتیو نتورک‌های نوری برای تقویت سیگنال از تقویت‌کننده‌های نوری استفاده می‌شود.

تفاوت بین تجهیزات پسیو و اکتیو چیست؟

برای آن دسته از عزیزانی که پیش‌زمینه‌ای در مورد شبکه‌های پسیو و اکتیو ندارند، در این بخش از مقاله تفاوت این دو شبکه را به‌طور کامل بررسی می‌کنیم. بگذارید قبل از هر توضیحی اشاره کنیم که خدمات اکتیو و پسیو در تکمیل یکدیگر معرفی شده و هیچ‌کدام نسبت به دیگری ارجحیت ندارند. طوری که برقراری ارتباط کامل میان شبکه بدون اتصال مناسب میان اجزا ممکن نیست. تقسیم‌بندی اکتیو و پسیو کاملا ذهنی و برای درک و ارتباط بهتر کارشناسان شبکه است.

تفاوت تجهیزات شبکه اکتیو و پسیو در یک کلام به امکان تغییر داده‌های قابل انتقال مربوط است. در اکتیو نتورک تجهیزات و خدمات داده‌های شبکه را تغییر می‌دهند، اما در پسیو نتورک هیچ فعالیتی، چه مستقیم چه غیرمستقیم، روی داده‌های قابل انتقال تاثیر نمی‌گذارد. پسیوکار بیشتر با کابل‌کشی و اکتیوکار با نصب نرم افزار شبکه سروکار دارد. تجهیزات شبکه اکتیو انرژی تولید می‌کنند، جریان را کنترل می‌کنند و به منبع خارجی نیاز دارند؛ در حالی که در شبکه پسیو تجهیزات انرژی مصرف می‌کنند، قدرت کنترل جریان را ندارند و هیچ‌گونه منبع خارجی نمی‌خواهند.

از چه تیمی خدمات اکتیو شبکه بگیریم؟

خدمات Active Network درست مثل تمام بخش‌های مرتبط با شبکه به علم و هنر دست متخصصان کاربلد و حرفه‌ای اکتیوکار نیاز دارد. دقت کنید لزوما هرکسی که مدتی در زمینه پیکربندی فعالیت کرده یا درسش را خوانده، از عهده این کار تخصصی برنمی‌آید و کارشناسان تیم انتخابی باید سابقه تجربی در این زمینه داشته باشند. چرا می‌گوییم این مسئله از اهمیت و جدیت بالایی برخوردار است؟

چون علاوه بر پیکربندی، مستندسازی تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری یک گام بسیار مهم است که هرکسی دانش این کار را ندارد. شبکه به یک نقشه جامع شامل تمام تجهیزات سخت‌افزاری و زیرساختی به‌کار رفته احتیاج دارد تا مرجعی برای رفع ایرادات پیش‌آمده باشد. تیم خدمات شبکه اکتیو باید این سطح از پشتیبانی را ارائه دهند تا مدیر سرور همواره یک آگاهی نسبی از وضعیت شبکه داشته باشد و جلوی هدررفت زمان و سرمایه را به‌موقع بگیرد. دقت کنید که اهمیت مسئله مستندسازی با گسترش وسعت شبکه بیشتر و بیشتر می‌شود.

مطالعه مقاله امنیت شبکه چیست را پیشنهاد می کنیم.

کلام آخر

امیدواریم خواندن این راهنما در درک Active Network و خدمات و تجهیزات‌ آن کمکی به شما عزیزان کرده باشد. شبکه اکتیو بخشی از یک نتورک است که با اتصال برق، فعال می‌شود و تقویت سیگنال را به دنبال دارد. فراموش نکنید که یکی از حساس‌ترین مراحل راه‌اندازی اکتیو نتورک، خرید تجهیزات و دستگاه‌های موردنیاز مثل سوئیچ‌ها، مودم‌ها، روتر‌ها، فایروال‌ها، دوربین‌های مداربسته، کارت شبکه، اکسس‌پوینت‌ها و غیره است. با تحقیق و مشورت، زیرساختی تهیه کنید که دسترسی کاربران را تحت هر شرایطی تضمین کند.

در پایان اگر هنوز سوالی در ذهنتان بی‌جواب مانده یا اطلاعات بیشتری درباره اکتیو نتورک دارید که جایش در متن این راهنما خالی است، خواهشمندیم نظرات‌تان را با ما و همراهان ما به اشتراک بگذارید. مشتاق شنیدن دانسته‌های شما عزیزان هستیم.