SAN (storage area network) شبکه‌ای از تعداد زیادی فضای ذخیره‌سازی بوده که توسط سرور‌ها و کامپیوتر‌ها قابل‌دسترسی است. این معماری از نحوه ارتباط میان Storageها باعث به‌وجودآمدن یک بستر مناسب و پرسرعت برای نگهداری، مدیریت و اشتراک‌گذاری داده‌ها می‌شود که برخی از سازمان‌های پیشرفته و توسعه‌یافته ممکن است از این سیستم ذخیره‌سازی سطح بالا استفاده کنند.

در این مقاله قصد داریم تا به‌صورت کامل و جامع در مورد شبکه فضای ذخیره‌سازی صحبت کنیم و جنبه‌های مختلف آن را توضیح دهیم. اگر دوستدارید تا بیشتر با این سیستم پیشرفته آشنا شوید، پیشنهاد می‌شود تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

storage area network یا san یعنی چه ؟

storage area network که مخفف اصطلاح SAN در دنیای کامپیوتر و شبکه است، یک معماری و تکنولوژی سطح بالا و گران‌قیمت برای ذخیره‌سازی داده‌ها و اطلاعات بوده که ویژگی‌ها و امکانات بسیار وسیعی در اختیار استفاده‌کنندگان قرار می‌دهد. شبکه فضای ذخیره‌سازی (SAN) همان‌طور که از نامش پیداست، شبکه‌ای از فضا‌های ذخیره است که توسط زیر‌ساخت‌های متنوعی به یکدیگر متصل شده‌اند.

در راستای توضیحات بیشتر، یک شبکه محلی از Storageها تشکیل شده از تعداد زیادی دستگاه ذخیره‌سازی است. این دستگاه‌ها با استفاده از سوئیچ، کابل‌های نوری و برخی اتصالات میانی به یکدیگر متصل می‌شوند و یک شبکه درست می‌کنند که بستر مناسبی برای انجام امور پردازشی و بخصوص ذخیره کردن داده‌ها است.

برای درک بهتر این تکنولوژی فرض کنید که تعداد زیادی هارد SSD، HDD، رم، فلش، دیسک و… را به نحوی به یکدیگر متصل کرده‌اید که از مجموع آن‌ها مثلا 10 ترابایت فضای ذخیره‌سازی حاصل شده است. حال اگر با استفاده از اتصالات مختلف فضای حاصل شده را میان مشتریان (Client) توزیع کنیم در حقیقت یک سیستم SAN را شبیه‌سازی کرده‌ایم.

در storage area network با جداسازی دستگاه‌های ذخیره‌ساز مانند SSD و HDDها در یک بخش و استفاده از یک توزیع‌کننده (SAN meta data serve) در بخش دیگر، در حقیقت اقدام به متمرکز کردن بیشتر شبکه در قسمت‌های مختلف می‌کنیم که مطمئنا هزینه‌بر خواهد بود. از‌این‌رو باید گفت که این نوع معماری با وجود این‌که عملکرد و کارایی بهتری دارد، گران‌قیمت‌تر نیز است.

نحوه عملکرد SAN چگونه است؟

SAN یک نوع زیرساخت ارتباطی است که اتصالات فیزیکی را فراهم می‌کند و به دستگاه‌ها اجازه می‌دهد با عناصر به‌هم‌پیوسته مانند سوئیچ‌ها، در سراسر شبکه پل بزنند. SAN را می‌توان توسعه مفهوم گذرگاه ذخیره‌سازی در نظر گرفت. این مفهوم دستگاه‌های ذخیره‌سازی و سرورها را قادر می‌سازد تا با استفاده از عناصر مشابه، مانند شبکه‌های محلی (LAN) و شبکه‌های گسترده (WAN) به یکدیگر متصل شوند. همچنین لایه مدیریتی آن اتصالات، عناصر ذخیره‌سازی و سیستم‌های کامپیوتری را سازماندهی می‌کند تا لایه داده کاملا انتقال امن و قوی باشد.

البته SAN های امروزی از روش‌های جدیدی برای اتصال فضای ذخیره‌سازی استفاده می‌کنند که آرایه‌های ذخیره‌سازی مشترک و کتابخانه‌های نوار مجازی را به چندین سرور متصل می‌کنند. اینها گلوگاه‌های ترافیک شبکه سنتی را دور می‌زنند و داده‌ها را به این سه روش منتقل می‌کنند:

• سرور به دستگاه ذخیره: مزیت این مدل تعامل سنتی این است که یک دستگاه ذخیره‌سازی ممکن است به صورت سریال یا همزمان توسط چندین سرور قابل دسترسی باشد.
• سرور به سرور: SAN ها گاهی برای ارتباطات پرسرعت، کم تاخیر و با حجم بالا بین سرورها استفاده می‌شود.
• دستگاه ذخیره به دستگاه ذخیره: توانایی انتقال داده‌ها بدون دخالت سرور، پردازشگر سرور را برای فعالیت‌های دیگر آزاد می‌کند.

تفاوت NAS (network-attached storage) و SAN

در سیستم NAS هر سیستم ذخیره‌سازی به یک شبکه LAN (local area network) متصل است. درحالی که در SAN منابع ذخیره‌سازی یک شبکه مستقل را تشکیل می‌دهند که هر دستگاهی مانند سرور یا رایانه می‌تواند به هرکدام از آن منابع دسترسی داشته باشد.

برای درک بهتر تفاوت این دو، در نظر بگیرید که سازمانی قصد دارد تا با راه‌اندازی یک معماری از فضای ذخیره‌سازی عملکرد شبکه اصلی خود را بهبود بخشد. برای این کار دو راه‌حل داریم (البته معماری‌های متعددی وجود دارد ولی در این مقاله فقط NAS و SAN مدنظر هستند). راه اول این است که به مقدار موردنیاز فضا خریداری شود و دستگاه‌های ذخیره (مثلا SSDها) در یک سرور همراه با منابع دیگر مانند CPU، مادربورد و… قرار بگیرند.

اما راه‌حل دوم این است که به‌صورت جداگانه SSDها در یک فریم و منابع مدیریتی مانند سوئیچ‌ها در یک فریم دیگر قرار بگیرند. این کار مزایا و معایبی خواهد داشت که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم. تفاوت‌های اصلی NAS و storage area network در جدول زیر درج شده است.

مزایای و معایب استفاده از storage area network

پیاده‌سازی SAN نسبت به NAS سخت‌تر و گران‌تر است. زیرا با تفکیک منابع استوریج با دیگر منابع پردازشی و ایجاد شبکه میان آن‌ها به طبع نیاز به زیر‌ساخت‌های اضافه‌تری است. همچنین پیکر‌بندی یک سیستم با افزایش مؤلفه‌ها سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود.

یعنی برای معماری SAN نیاز است تا توپولوژی پیچیده‌تری رسم شود. هرچه قدر نقشه پیاده‌سازی شبکه پیچیده‌تر باشد، هم هزینه آن بیشتر خواهد شد و هم مشکل یابی و رفع ایراد آن سخت‌تر می‌شود. از دیگر معایب سیستم ذخیره‌سازی یاد شده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نیاز به تخصص و تجربه بیشتر برای پیاده‌سازی
• مدیریت دشوار اتصالات سیستم توزیع فضای ذخیره‌سازی
• نیاز به منابع زیاد برای اجرا، درنتیجه تعمیر و نگهداری سخت‌تر و هزینه‌بر‌
• قطع اتصال مساوی با از دسترس خارج‌شدن تمامی منابع ذخیره‌سازی

در پاسخ پاید گفت در مقابل این معایبی که به storage area network وارد است، برخی مزایای این معماری باعث می‌شود تا شرکت‌های توسعه‌یافته و بزرگ که قادر به پرداخت هزینه اجرای این متد هستند، از آن استفاده کنند. برای مثال:

• بهبود دسترسی
• نیاز به پهنای باند کمتر
• انعطاف‌پذیری بالاتر در عملکرد
• داشتن شبکه ذخیره‌سازی اختصاصی و در نتیجه مدیریت متمرکز بر داده‌ها
• پیاده‌سازی متد‌های ذخیره‌سازی مؤثر مانند object storage
• افزایش امنیت و بهبود حفاظت از داده‌ها
• مدیریت متداوم فعالیت‌ها
• مقیاس‌پذیری بالا و اتصال تعداد زیادی کلاینت (Client)

برای مطالعه بیشتر مقاله آشنایی با همه انواع توپولوژی شبکه همراه با مزایا و تصاویر آنها را پیشنهاد میکنیم.

انواع رابط‌های شبکه‌ای برای SAN

فضای ذخیره‌سازی شبکه‌ای یا storage area network بستری را فراهم می‌کند تا تعداد بسیار زیادی (تقریبا بی‌نهایت) سخت‌افزار ذخیره (مانند SSD، HDD) به منبع اصلی متصل شود. همچنین مشتری‌های متعددی نیز می‌توانند از شبکه SAN سرویس بگیرند. برای برقراری ارتباط میان استوریج‌ها و کلاینت‌ها (مشتریان) از اتصالات متعددی می‌توان استفاده کرد اما در این مقاله به بررسی دو مورد از مهم‌ترین‌ها می‌پردازیم یعنی Fibre Channel  و  iSCS.

همچنین مقاله راهنمای جامع ذخیره سازی اطلاعات را ازدست ندهید.

FC یا Fiber Channel

کانال فیبری یا FC یک شبکه پرسرعت با توان عملیاتی بالا و تاخیر بسیار کم در اختیار گره‌ها (nude) قرار می‌دهد، تا جایی که کابل نوری می‌تواند 128 گیگابیت بر ثانیه را تا فاصله 10 کیلومتر (حدود 6 مایل) ساپورت کند. در زمان پیاده‌سازی SAN با Fiber Channel می‌توان دستگاه‌های ذخیره‌سازی و سرور‌ها را در هر نقطه‌ای قرارداد. مانند پیاده‌سازی شبکه‌ای از فضای ذخیره در سطح یک دانشگاه.

از تجهیزات موردنیاز برای این نوع ارتباط باید به سوئیچ‌ها (switches) و آداپتور‌های گذر‌گاه میزبان (host bus adapters (HBAs)) اشاره کرد. HBAها دارای چندین پورت مجازی یا فیزیکی هستند که کابل‌های نوری به پورت‌های فیزیکی متصل می‌شوند. به لطف سوئیچ‌ها و HBAها قادر به توزیع منابع ذخیره میان مشتریان هستیم. لازم به ذکر است که Fiber Channel از توپولوژی‌های مختلفی مانند حلقوی و نقطه‌به‌نقطه پشتیبانی می‌کند.

ISCSI

مورد دوم ISCSI بوده که مخفف Internet Small Computer System Interface است. این ارتباط میان شبکه‌ای می‌تواند تا 100 گیگابیت در یک ثانیه را ارائه دهد که نرخ بسیار خوبی برای سازمان‌های توسعه‌یافته و پیشرفته است. در حقیقت اگر FC را یک شبکه پیچیده، تخصصی و منحصر‌به‌فرد در نظر بگیرید، ISCSI ترکیبی از بلوک‌های سنتی SCSI و بسته‌های دستوری با فناوری رایج اترنت و TCP/IP خواهد بود.

ارتباط موردنظر می‌تواند روی همان شبکه محلی، بدون جداسازی شبکه خود، اجرا شود. یعنی روی کابل‌کشی اولیه همراه با سوئیچ‌ها، آداپتور‌ها و… قرار گیرد و داده‌ها را در سراسر WLAN، LAN و حتی اینترنت به اشتراک بگذارد. در اتصال ISCSI دو مفهوم وجود دارد: initiators (مبتکر یا آغازگر) و targets (اهداف).

آغازگر‌ها هم حالت نرم‌افزاری و هم حالت مبتنی بر سخت‌افزار دارند. در حالت نرم‌افزاری یک initiator می‌تواند مبتنی بر سیستم‌عامل یا برنامه‌ای کاربردی دستوری را از طریق IP ارسال کند و در حالت سخت‌افزار، مبتکر آرایه ذخیره‌سازی (مانند object storage، file storage و…) است. اهداف همان دستگاه‌های ذخیره‌سازی مانند SSD یا رایانه‌ها (کلاینت‌ها) خواهند بود.

لایه‌های معماری storage area network

در معماری storage area network هدف این است تا با متمرکز کردن دستگاه‌های ذخیره‌سازی در یک محل و جداسازی آن‌ها از سرور‌های منفرد، سرعت ترافیک شبکه را بالا برد. همچنین در این حالت (SAN) حفاظت و مدیریت منابع نیز آسان‌تر می‌شود. برای اجرای این متد گفتیم که باید تمامی استوریج‌ها در یک قاب (فریم) قرار گیرند و ازطریق ارتباط‌هایی مانند FC یا ISCSI، ذخایر آن‌ها را میان مشتری‌ها (Clients) توزیع کرد.

اما پیاده‌سازی شبکه‌ای از فضا‌های ذخیره‌سازی در این جا تمام نمی‌شود. در ادامه نیاز داریم تا با یک عملیات منطقی همه دستگاه‌های ذخیره را متمرکز کنیم. مانند این‌که شما یک هارد HDD در سیستم خود دارید حال می‌خواهید یک هارد SSD را نیز تهیه و به آن اضافه کنید. برای این کار علاوه بر اتصال فیزیکی (از طریق پورت SATA) نیاز به شناساندن و ترکیب هارد جدید با هارد قبلی نیز است.

مقاله پورت چیست و چه کاربردی در شبکه دارد؟ را ازدست ندهید.

این عملیات منطقی توسط نرم‌افزار‌هایی مانند VMware vSAN انجام‌پذیر بوده که به‌صورت کلی در سه‌لایه متمایز درک می‌شود، Host layer، Fabric layer و Storage layer. هرکدام از این لایه‌ها اجزا و ویژگی‌های خاص خود را دارند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

Host layer

یا لایه میزبان، نشان‌دهنده سرور‌هایی است که به storage area network متصل هستند. در اکثر موارد میزبان‌ها یا سرور‌ها دستگاه‌هایی هستند که بار پردازشی سازمان را برعهده داشته و نیاز به دسترسی فضای ذخیره‌سازی دارند. میزبان‌ها معمولا از شبکه‌های محلی و اترنت برای برقراری ارتباط با استوریج‌ها استفاده می‌کنند.

همچنین علاوه بر سرور، لایه‌هاست شامل آداپتور‌هایی نیز بوده که پل ارتباطی میان شبکه SAN با سرور‌ها است. قبل‌تر اشاره شد که این آداپتور‌ها host bus adapter (HBA) نام دارند و از سیستم‌عامل برای کار با آن‌ها استفاده می‌شود. در حقیقت دستوراتی که از سمت سرور و کلاینت‌ها (Clients) ارسال می‌گردند توسط HBAها به سمت شبکه فضای ذخیره‌سازی منتقل خواهد شد.

مقاله کلاینت چیست را نیز مطالعه کنید.

Fabric layer

لایه فابریک نشان‌دهنده بافت شبکه است. در واقع اتصال و ارتباط میان SAN و سرور‌ها (کلاینت‌ها) در این لایه برقرار می‌شود. fabric layer شامل اجزایی مانند: کابل‌های شبکه، سوئیچ‌ها، روتر‌ها، دروازه‌ها (gateways)، پل‌ها (bridges) و… است. کابل‌کشی لایه فابریک در حالت‌های مختلف می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال اگر مسافت اتصالی دور باشد از فیبر نوری و اگر ارتباط نزدیک باشد می‌توان از کابل‌های مسی سنتی استفاده کرد.

در زمان پیاده‌سازی و اجرای لایه fabric چندین مسیر در نظر گرفته می‌شود تا در صورت اختلال در یک مسیر یا آسیب‌دیدن کامل آن، از مسیر و اتصال دیگر بتوان بهره برد و از قطع دسترسی کل شبکه جلوگیر کرد. یعنی همان وجود مسیر جایگزین که تفاوت فابریک layer را با شبکه آشکار می‌کند.

Storage layer

در نهایت آخرین لایه شبکه SAN مربوط به استوریج‌ها و انواع مختلف آن است. این لایه متشکل از دستگاه‌های ذخیره‌سازی مانند SSD ها، درایور‌های DVD یا CD، HDD و… بوده که ممکن است مجموعه تعداد زیادی از آن‌ها در یک physical RAID قرار بگیرد.

سوئیچ SAN چیست؟

در قلب اکثر شبکه‌های ذخیره‌سازی سوئیچ SAN قرار می‌گیرد که هدفش صرفا انتقال ترافیک داده ذخیره‌سازی بین سرورها و استخرهای ذخیره‌سازی مشترک است. سوئیچ وظیفه دارد سرورهای میزبان متعدد متشکل از سرورها و دستگاه‌های ذخیره‌سازی را به هم وصل کند تا یک SAN ایجاد شود. برخی از سوئیچ‌ها را فقط می‌توان به عنوان یک دستگاه مستقل برای ساخت SAN ساده استفاده کرد. سایرین را می‌توان به سوئیچ‌های دیگر وصل کرد تا  SAN فابریک بزرگ‌تری تشکیل شود.

مهم‌ترین اجزای SAN چیست؟

اجزای اصلی یک SAN سرورها، ذخیره سازی و زیرساخت شبکه هستند.

• سرورها: زیرساخت سرور، شامل ترکیبی از پلتفرم‌های سرور، عنصر اساسی تمام راه‌حل‌های SAN است.
• سیستم ذخیره‌سازی: یک سیستم ذخیره‌سازی از سیستم‌های دیسکی و نواری تشکیل می‌شود و می‌تواند شامل HDD، SSD یا درایوهای فلش باشد. سیستم نواری از درایوهای نواری، بارگذاری خودکار نوار و کتابخانه‌های نوار مجازی تشکیل می‌شود.
• زیرساخت شبکه: قطعات سخت افزاری و نرم افزاری دستگاه‌های ذخیره‌سازی و سرورها از جمله کانال فیبر را به هم متصل می‌کند. سخت‌افزار می‌تواند شامل هاب‌ها، سوئیچ‌ها، دروازه‌ها، دایرکتورها و روترها باشد و نرم افزاری برای مدیریت SAN ارائه کند.

موارد استفاده SAN

شبکه‌های ذخیره‌سازی SAN معمولا برای پشتیبانی از برنامه‌های کاربردی حساس مثل موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• دیتابیس اوراکل: این پایگاه داده برای کسب‌و‌کارها فوق‌العاده حیاتی است و به بالاترین سطح عملکرد و دسترسی‌پذیری نیاز دارد.
• پایگاه داده SQL Server: این دیتابیس‌ها هم درست مثل اوراکل ارزشمندترین داده‌های سازمان را ذخیره می‌کنند و به بالاترین عملکرد و دسترسی‌پذیری نیاز دارند.
• استقرار مجازی‌سازی با VMware، KVM، یا Microsoft Hyper-V در مقیاس بزرگ: این محیط‌ها اغلب شامل هزاران ماشین مجازی هستند که طیف وسیعی از سیستم‌عامل‌ها و برنامه‌های کاربردی را اجرا می‌کنند و الزامات عملکرد متفاوتی دارند. مسئله قابلیت اطمینان در محیط‌های مجازی فوق‌العاده حائز اهمیت است، چون حتی یک شکست می‌تواند باعث قطعی چندین برنامه شود.
• زیرساخت‌های بزرگ دسکتاپ مجازی (VDI): این محیط‌ها دسکتاپ‌های مجازی در اختیار کاربران سازمان قرار می‌دهند. سازمان‌ها با متمرکز ساختن دسکتاپ‌های مجازی، می‌توانند به راحتی حفاظت از داده‌ها و امنیت آنها را مدیریت کنند.
• SAP یا سایر محیط‌های بزرگ ERP یا CRM: معماری SAN برای برنامه‌ریزی منابع سازمانی و حجم کاری مدیریت منابع مشتری کاربردی و ایده‌آل است.

آیا SAN Storage گزینه پشتیبان خوبی است؟

شبکه‌های فضای ذخیره‌سازی به چند دلیل گزینه‌های پشتیبان‌گیری خوبی دارند:

• به شما امکان می‌دهند تا نسخه‌های پشتیبان را از چند سرور روی یک مکان واحد ادغام کنید و در صورت نیاز، ظرفیت ذخیره‌سازی را افزایش دهید.
• راه حل SAN از پشتیبان‌گیری سریع پشتیبانی می‌کند. از آنجایی که سرورها می‌توانند مستقیماً در SAN نسخه پشتیبان تهیه کنند، نسخه‌های پشتیبان ارسالی به SAN احتیاجی به انتقال از طریق LAN نداشته و تحت تأثیر ترافیک شبکه محلی قرار نمی‌گیرند.
• اگر یک سرور در یک کلاستر SAN از کار بیفتد، بار کاری آن سرور به طور خودکار به یکیدیگر از سرورهای SAN منتقل می‌شود. همچنین می‌توان داده‌ها را روی یک SAN خارج از سایت کپی کرد.
• از آنجایی که SAN روی شبکه‌ای از دستگاه‌های ذخیره‌سازی متصل و رایانه‌ها بنا می‌شود، چنانچه اختلالی در یک مسیر شبکه رخ دهد، می‌توان یک مسیر جایگزین فعال کرد. به این ترتیب خرابی یک دستگاه نمی‌تواند کل فضای ذخیره‌سازی را غیر قابل دسترسی کند.

شبکه ذخیره سازی SAN و فضای ابری

هر روز که می‌گذرد، شرکت‌های بیشتری از خدمات مبتنی بر ابر برای ذخیره‌سازی داده‌های خود استفاده می‌کنند. رایانش ابری با بهره‌گیری از سرورهای مجازی، ظرفیت‌های ذخیره‌سازی شرکت را فراتر از قابلیت‌های زیرساختی آن گسترش می‌دهد. از این‌رو فناوری SAN از آن جهت که می‌تواند سرورهای متعددی را به دستگاه‌های ذخیره‌سازی وصل کند، به وفور در حوزه فضای ابری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

خدمات میزبانی ابری به‌مراتب مقرون‌به‌صرفه‌تر از خرید سخت افزار فضای ذخیره‌سازی است. کسب‌وکارهایی که تمایلی به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اضافه ندارند، بیشتر به ابر روی می‌آورند. برخی از شرکت‌ها نیز از رویکرد ترکیبی برای ذخیره‌سازی استفاده می‌کنند. یعنی از ابر برای بایگانی‌ها یا آیتم‌های با اولویت پایین‌تر و از SAN برای داده‌هایی استفاده می‌کنند که باید به‌سرعت و به‌راحتی در دسترس باشند.

مراحل راه‌اندازی شبکه فضای ذخیره‌سازی (SAN)

برای نصب و راه‌اندازی شبکه‌ای استوریج‌ها ابتدا باید تجهیزات لازم برای این کار تهیه گردد که این تجهیزات شامل:

• host bus adapters یا همان آداپتور‌های میزبان در نسخه‌های firmware version، driver version و اتصالات مور نیاز
• سوئیچ، روتر، کابل‌های شبکه، پل‌ها و دروازه‌ها
• استوریج‌ها و فریم‌های موردنیاز در کنار firmware ،  host personality firmware و اتصالات

بعد از تهیه تجهیزات و در کل زیر‌ساخت‌های موردنیاز برای پیاده‌سازی یک مدل از storage area network، نیاز است تا مرحله‌به‌مرحله به‌صورت زیر پیش بروید.

1. تمامی اجزاء سخت‌افزاری را با‌هم مونتاژ و بر اساس توپولوژی رسم شده کابل‌کشی کنید.
2. نرم‌افزار‌های مربوطه را روی سخت‌افزارها نصب کنید.
3. HBAها را راه‌اندازی کنید.
4. آرایه ذخیره‌سازی مناسب را انتخاب و تنظیم کنید. (object، file، block  و…)
5. تنظیمات مربوط به پیکربندی موردنیاز را انجام دهید.
6. شبکه را تست کنید. تمامی فرایندهای عملیاتی باید تست شوند مانند: پشتیبان‌گیری، حالت خرابی و پردازش‌های معمولی
7. یک‌پایه عملکرد برای هر جزء از شبکه و همچنین کل SAN برقرار کنید.
8. تمامی موارد انجام شده را مستند کنید.

مطالعه مقاله تین کلاینت را پیشنهاد می دهیم.

جمع‌بندی

بدون ذخیره‌سازی داده‌ها و اطلاعات، تکنولوژی امروزی هیچ‌وقت وجود نداشت. سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف نیز برای بهبود در عملکرد و پیشرفت در حوزه خود نیاز به ایجاد شبکه‌ای برای بایگانی کردن اسناد دارند. در طول زمان از رویکرد‌های متنوعی برای نگهداری از داده‌ها استفاده می‌شد و امروزه نیز با پیشرفت تکنولوژی روش‌های نوینی خلق شده است.

یکی از این روش‌های امروز SAN یا storage area network است که با متمرکز کردن منابع ذخیره‌سازی در یک سمت و برقراری ارتباط میان آن‌ها و سرور‌ها یا Clientها در سمت دیگر، ویژگی‌ها و امکانات وسیعی را می‌توان در اختیار استفاده‌کنندگان قرارداد. در این مقاله سعی شد تا به بررسی دقیق و کامل این موضوع بپردازیم. امید است تا با مطالعه‌اش کمکی در افزایش دانش و اطلاعات خوانندگان کرده باشیم.