
نویسنده:
دسته:
تاریخ انتشار:
SIEM یکی از ابزارهای اساسی برای برقراری امنیت در محیطهای فناوری اطلاعات است. این ابزارها به جمعآوری، دستهبندی و تجزیه و تحلیل دادهها و رویدادها از منابع مختلف کمک میکنند. این فرآیند به تیمهای امنیتی این امکان را میدهد تا تهدیدات را در زمان واقعی شناسایی کرده، پاسخ به حوادث را مدیریت کنند و به تحلیل حوادث امنیتی گذشته بپردازند. در این مقاله میخواهیم به معرفی SIEM، کاربردها، مزایا و معایب آن بپردازیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
SIEM چیست؟
SIEM (Security Information and Event Management) یا سیستم مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی، سیستمی پیشرفته است که با کمک آن میتوان وضعیت امنیتی شبکه و دستگاههای مربوط به آن را به طور مداوم نظارت و تحلیل کرد. این ابزارها با استفاده از جمعآوری و بررسی دادههای مختلف از منابع گوناگون مثل شبکهها، سختافزارها و سرویسهای ابری، به شناسایی تهدیدات و مشکلات امنیتی کمک میکنند. سیستمهای SIEM میتوانند حجم زیادی از دادهها را در زمانی کوتاه پردازش کنند تا هر گونه رفتار مشکوک و غیرعادی را شناسایی کرده و هشدارهای مربوط به آن را ارسال کنند. این فرایند به صورت خودکار انجام میشود و انجام آن به صورت دستی بسیار دشوار است. با استفاده از این ابزارها، سازمانها میتوانند در هر لحظه تصویر دقیقی از وضعیت امنیتی شبکه خود داشته باشند و تهدیدات داخلی و خارجی را شناسایی و مدیریت کنند.

نحوه عملکرد SIEM چگونه است؟
به طور کلی، ابزارهای SIEM دادهها را جمعآوری، تجزیه و تحلیل و همبسته میکنند تا تهدیدات و ناهنجاریها را شناسایی کنند. اگر چه هر ابزار قابلیت خاص خود را دارد، اما معمولاً همه آنها به شکل زیر عمل میکنند:
مدیریت لاگ و جمعآوری دادهها
پلتفرم سیستم مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی، دادههای ایونت (Event) را از طیف وسیعی از منابع، از کل زیرساخت IT یک سازمان از جمله محیطهای داخلی و ابری، دریافت میکند. برخی از این منابع عبارتاند از:
- فایروالها/سیستمهای مدیریت یکپارچه تهدید (UTM)
- سیستمهای تشخیص نفوذ (IDS) و سیستمهای پیشگیری از نفوذ (IPS)
- فیلترهای وب
- امنیت اندپوینت
- نقاط دسترسی بیسیم
- روترها
- سوئیچها
- سرورهای نرمافزارها
- هانیپاتها
تمامی دادههای Event log از دادههای کاربران گرفته تا اند پوینتها، دادههای سختافزاری و نرمافزاری امنیتی و... به صورت بلادرنگ جمعآوری، مرتب و تجزیه و تحلیل میشوند. ابزارهای SIEM از میان این لاگها هم دادههای رویداد و هم دادههای زمینهای را برای تجزیه و تحلیل، بررسی میکنند. تیمهای فناوری اطلاعات میتوانند بر اساس این نتایج به طور مؤثر و کارآمد به حوادث امنیتی پاسخ درست بدهند.
نکته: برخی از ابزارهای SIEM در زمان واقعی با دادههای third-party threat intelligence feeds ادغام میشوند تا با تهدیدات از پیش شناخته شده، تطبیق یابند. این گونه حملات جدید بهتر شناسایی میشود.
همبستگی و تحلیل رویدادها
یک قسمت مهم از عملکرد SIEM، تحلیل همبسته دادهها است. این ابزارها از الگوریتمهای پیشرفته برای شناسایی الگوهای پیچیده دادهها و ایجاد همبستگی میان آنها استفاده میکنند. این فرآیند کمک میکند که تیمهای امنیتی تهدیدات احتمالی را سریعتر شناسایی کرده و برای کاهش آنها اقدام کنند. همچنین با حذف فرآیندهای دستی در تحلیل رویدادها، میانگین زمان تشخیص (MTTD) و زمان پاسخ (MTTR) به تهدیدات بهطور چشمگیری کاهش مییابد.
نظارت بر حوادث و هشدارهای امنیتی
تمامی تجزیه و تحلیلها در یک داشبورد مرکزی جمعآوری میشوند که به تیمهای امنیتی این امکان را میدهد تا وضعیت را در زمان واقعی پیگیری کنند، تهدیدات را اولویتبندی کرده و بهسرعت پاسخ دهند. این داشبوردها دادههای بلادرنگ را ثبت میکنند و به تحلیلگران کمک میکنند تا رفتارهای مشکوک و تغییرات ناگهانی را شناسایی کنند. در نتیجه، واکنش سریع و مناسب به تهدیدات میسر میشود.
مدیریت و گزارشدهی انطباقها
SIEM میتواند در پیگیری و تطابق با استانداردهای مختلف انطباق مانند PCI-DSS، GDPR، HIPAA و SOX به سازمانها کمک کند. این سیستمها قادرند گزارشهای مربوط به انطباق را در زمان واقعی تولید کنند. این امر باعث کاهش بار مدیریتی و تسهیل شناسایی تخلفات احتمالی میشود.
ویژگیهای اصلی ابزارهای SIEM
همان طور که اشاره کردیم ابزارهای مختلف SIEM وجود دارد که برخی مدرنتر و جامعتر از دیگری هستند. با این حال، ویژگیهای مشترکی دارند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
- تجمیع دادهها و مدیریت یکپارچه لاگها
- مدیریت گزارشهای رویداد از یک مکان مرکزی
- پیدا کردن ارتباط میان رویدادهای مختلف در چندین ماشین یا چندین روز
- هماهنگسازی و مدیریت دادهها با پاکسازی، نرمالسازی، تبدیل، غنیسازی، استانداردسازی و حرکت در سراسر پلتفرم داده
- نظارت در لحظه، تجزیه و تحلیل دادهها، تشخیص ناهنجاری و همبستگی رویدادها
- رفع خودکار تهدید
- مدیریت و گزارشدهی انطباق
- وجود کتابخانهای از قوانین همبستگی قابلتنظیم و از پیش تعریف شده
- نظارت بر کاربر
مزایای استفاده از SIEM
صرفنظر از اینکه یک سازمان چقدر بزرگ یا کوچک باشد، انجام اقدامات پیشگیرانه برای نظارت و کاهش خطرات امنیتی در زمینه فناوری اطلاعات ضروری است. ابزارهای SIEM مزایای زیادی برای شرکتها و سازمانها دارند و در سادهسازی کارهای امنیتی مؤثر هستند. در ادامه به مزایای استفاده از SIEM اشاره میکنیم:
- شناسایی تهدیدات و حملات امنیتی به صورت آنی
- اتوماسیون مبتنی بر هوش مصنوعی و یادگیری عمیق ماشینی
- افزایش کارایی سازمانی و کاهش نیاز به نظارت انسانی
- ارائه نمایی جامع و یکپارچه از دادههای سیستم، هشدارها و اعلانها
- تشخیص تهدیدات پیشرفته و ناشناخته از جمله تهدیدات داخلی، فیشینگ، باجافزار، DDoS
- نظارت دقیق بر فعالیتهای کاربران و اپلیکیشنها برای شناسایی خطرات داخلی

چالشها و محدودیتهای SIEM در محیطهای IT مدرن
درست است که ابزارهای SIEM میتوانند جزء حیاتی معماری امنیتی یک سازمان باشند. با این حال، با چالشهای متعددی همراه هستند، از جمله:
- یکپارچهسازی پیچیده و زمانبر
- تشخیص تهدیدات بر اساس قوانین و الگوهای از پیش تعیین شده و محدودیت تشخیص تهدیدات جدید
- اعتبارسنجی محدود هشدارها و عدم مشخص کردن تهدیدات واقعی از غیرواقعی
مقایسه SIEM با سایر ابزارهای امنیتی
در این بخش SIEM را با سایر ابزارهای امنیتی پرکاربرد مقایسه میکنیم. معمولاً ابزارهای SIEM در کنار این راهکارها استفاده میشوند تا امنیت بیشتری برای سازمانها فراهم گردد. در ادامه، تفاوتهای اصلی میان SIEM و سایر ابزارهای امنیتی مانند SOAR، XDR و EDR را بررسی میکنیم. میتوانید این تفاوتها را در جدول زیر مشاهده کنید:
| انواع ابزار امنیتی | تمرکز و هدف | عملکرد | موارد استفاده |
| SIEM | تحلیل دادههای لاگ و رویدادها برای تشخیص تهدید و انطباق با استانداردها | جمعآوری، همگامسازی و تجزیه و تحلیل دادهها برای تولید هشدارها و گزارشها | ایدئال برای نظارت و پاسخ به حوادث امنیتی بر اساس قوانین از پیش تعریف شده |
| SOAR | هماهنگسازی و خودکارسازی فرایندهای امنیتی | ادغام ابزارها، خودکارسازی پاسخها، سادهسازی گردشهای کاری پاسخ به حادثه | خودکارسازی وظایف تکراری، پاسخ به حوادث و هماهنگی گردش کار، ارتقای کارایی کلی |
| XDR | ادغام دادههای دریافت شده توسط ابزارهای مختلف. توانایی فراتر از SIEM | ارائه تشخیص، بررسی و پاسخ پیشرفته به تهدیدات در چندین لایه امنیتی | ارائه رویکردی جامعتر و یکپارچهتر برای تشخیص و پاسخ به تهدید |
| EDR | نظارت و پاسخ به تهدیدات در سطح اندپوینت | رصد کردن فعالیت اند پوینتها، شناسایی تهدیدات و واکنش به آنها فعال کردن مشاهدهپذیری اند پوینتها | شناسایی و کاهش تهدیدات متمرکز بر دستگاههای منفرد |
به طور کلی، این ابزارها به عنوان مکمل یکدیگر عمل میکنند و برای ایجاد یک اکوسیستم امنیتی قوی، سازمانها معمولاً از ترکیب آنها استفاده میکنند. در حالی که SIEM پایه و اساس است، ابزارهای SOAR، XDR و EDR قابلیتهای تخصصی و گسترشیافتهای در زمینه اتوماسیون، تشخیص تهدیدات و امنیت نقاط پایانی ارائه میدهند.
ادغام SIEM با سایر فناوریهای امنیتی
سیستمهای SIEM با طیف گستردهای از ابزارها و فناوریهای امنیتی ادغام میشوند تا تشخیص تهدید، پاسخ به حادثه و مدیریت کلی امنیت را بهبود بخشند. این یکپارچگی به ابزارهای SIEM این امکان را میدهد که دادهها را از منابع متعدد جمعآوری کرده و پاسخهای خودکار ارائه دهند. این گونه، امنیت سازمان تقویت میشود. در ادامه به برخی از ابزارهای امنیتی که SIEM با آنها ادغام میشود، اشاره خواهیم کرد.
ادغام SIEM با TIPs
پلتفرمهای هوش تهدید (TIPs) با ادغام با SIEM به سازمانها امکان میدهند تا دادههای خود را با فیدهای تهدید خارجی تطبیق دهند. این ارتباط به شناسایی تهدیدات نوظهور و همگامسازی فعالیتهای داخلی با الگوهای حمله شناخته شده یا شاخصهای سازش (IOC) کمک میکند. این ادغام میزان دقت تشخیصها را افزایش داده و خطر هشدارهای مثبت کاذب را کاهش میدهد.
ادغام SIEM با SOAR
SIEM معمولاً با پلتفرمهای SOAR ادغام میشود یا قابلیتهای آن به صورت داخلی در این ابزارها تعبیه شده است. این ادغام موجب خودکارسازی گردشهای کاری پاسخ به حادثه و تسریع در پاسخ به تهدیدات میشود. بهطور مثال، پس از تشخیص یک تهدید توسط SIEM، سیستمهای SOAR میتوانند اقدامات خودکار مانند ایزوله کردن اندپوینتهای آسیبدیده یا مسدود کردن آدرسهای IP مخرب را انجام دهند.
ادغام SIEM با EDR و XDR
ادغام با Endpoint Detection and Response (EDR) به ابزارهای SIEM کمک میکند تا دادههایی دقیق در مورد اند پوینتها جمعآوری کنند. این امر توانایی SIEM را در تشخیص تهدیدات روی دستگاههای منفرد افزایش میدهد و دیدگاه جزئیتری از حملات احتمالی ارائه میدهد.
در این صورت SIEMها میتوانند دادههای نقاط پایانی را با سایر دادههای ایونت در سطح شبکه مرتبط کنند و این گونه حرکات جانبی را تشخیص دهند یا تهدیدات پیشرفته مداوم (APT) را که در غیر این صورت نادیده گرفته میشوند، کشف کنند.
پلتفرمهای Extended Detection and Response (XDR) که اغلب روی EDRها ساخته میشوند، تشخیص و پاسخ در نقاط پایانی، شبکهها و بارهای کاری ابری را یکپارچه میکنند. تأکید این سیستمها بر خودکارسازی اقدامات پاسخدهی در سطح اندپوینت است. اگرچه XDR ممکن است به عنوان یک گزینه معقول برای تیمهایی که فاقد قابلیتهای SOAR هستند، عمل کند، اما جایگزین دید وسیعتر، تجزیه و تحلیل و اتوماسیون گردش کار ارائه شده توسط یک SIEM و SOAR یکپارچه نمیشود.
ادغام SIEM با NDR و NTA
سازمانها میتوانند برای بهدست آوردن دیدی عمیقتر از فعالیتهای شبکه، از پلتفرمهای Network Detection and Response (NDR) یا Network Traffic Analysis (NTA) که با SIEM ادغام میشوند، استفاده کنند.
ابزارهای NDR میتوانند در جهت تشخیص پیشرفته تهدید، از بازرسی کامل بستهها، یادگیری ماشین، قابلیت پاسخدهی خودکار و... استفاده کنند. این راهکارها را میتوان در زمان واقعی به کار بست. به همین دلیل مناسب گروههایی هستند که امکان ادغام SIEM و SOAR را ندارند و همچنین به عملیاتی مثل XDR نیاز دارند.
NTA نیز جایگزین مقرون به صرفه و مقیاسپذیری است. این راهکارها میتوانند بینش دقیقی در مورد ناهنجاریها و تهدیدات بالقوه ارائه دهند. تشخیص تهدیدات توسط این راهکار به صورت جفت سازی و لایهلایهای انجام میشود. معمولاً از این ادغام در محیطهای ترکیبی استفاده میگردد.
ادغام SIEM با IAM
ادغام SIEM با Identity and Access Management (IAM) به بهبود نظارت بر دادههای دسترسی و احراز هویت کاربران کمک میکند. این ادغام به SIEMها اجازه میدهد تا با تجزیه و تحلیل رفتار کاربر و الگوهای ورود به سیستم، تلاش برای دسترسی غیرمجاز، افزایش امتیاز و تهدیدات داخلی بالقوه را شناسایی کنند. این قابلیت اطمینان میدهد که تنها کاربران مجاز به سیستمها و دادههای حساس دسترسی دارند.
ادغام SIEM با ابزارهای امنیتی ابری
با افزایش روزافزون مهاجرت سازمانها به فضای ابری، ادغام SIEM با ابزارهای امنیتی ابری امری حیاتی است. این ادغام، SIEM را قادر میسازد تا لاگهای امنیتی و دادهها را از سرویسهای ابری مانند AWS ،Azure و Google Cloud جمعآوری کند. این گونه میتوان مطمئن شد که زیرساختهای ابری برای فعالیتهای مشکوک و انطباق با سیاستهای امنیتی تحت نظارت هستند.
ادغام SIEM با سیستمهای مدیریت آسیبپذیری
SIEM میتواند با ابزارهای مدیریت آسیبپذیری ادغام شود تا ریسکها و آسیبپذیریهای سیستمها و برنامهها بهتر شناسایی و مدیریت شوند. این گونه میتوان تشخیص داد که یک آسیبپذیری شناسایی شده چه ارتباط یا همبستگی با ایونتهای امنیتی فعال دارد. این ادغام به سازمانها کمک میکند تا تهدیدات و آسیبپذیریها را اولویتبندی کرده و اقدامات اصلاحی را بهموقع انجام دهند.
ادغام SIEM با IDS
ابزارها گزارشهایی در مورد ترافیک شبکه، اتصالات مسدود شده و تلاشهای نفوذ بالقوه را در زمان واقعی ارائه میدهند. با ادغام این سیستمها، SIEM میتواند فعالیت شبکه را با سایر رویدادها مرتبط کند تا حملات هماهنگشده، مانند حملات انکار سرویس (DoS) یا تهدیدات پیشرفته مداوم (APTها) را بهتر شناسایی کند.
با این یکپارچهسازیها، SIEM همانند یک هاب مرکزی برای دادههای امنیتی عمل میکند و دیدگاهی جامع از وضعیت امنیتی سازمان ارائه میدهد. در نتیجه، توانایی شناسایی و بررسی و پاسخ سریع و مؤثر به تهدیدات ارتقا مییابد.
رابطه SIEM و SOC در امنیت سازمانی
یا SOC تیمی از متخصصین امنیتی است که مسئولیت نظارت بر تمام عملیات امنیتی یک سازمان را برعهده دارند. تیم SOC اعضای مختلفی دارد، از جمله:
- مدیر
- تحلیلگران امنیتی
- مهندسین امنیتی
- بازرسان
- و...
نکتهای که وجود دارد این است که تیم SOC میتواند از ابزارهای SIEM برای پیشبرد کار خود استفاده کند و این دو بخش جدانشدنی هستند. SIEM به عنوان ابزار کار، اطلاعات و منابع لازم را برای SOC که یک واحد انسانی است، فراهم میکند. ابزارهای SIEM نقشه راه تیم SOC هستند. به همین دلیل هم در بیشتر سازمانها و تیمهای متوسط تا بزرگ، SOC بدون SIEM نمیتواند کار کند. با وجود این ارتباط نزدیک، باید توجه داشته باشید که این دو نقشها و مسئولیتهای متفاوتی را در زمینه امنیت سازمانی ایفا میکنند. درک این تفاوتها به سازمانها کمک میکند تا از این موارد به بهترین نحو ممکن بهره ببرند.
در جدول زیر میتوانید تفاوت SIEM و SOC را مشاهده کنید:
| ویژگیها | SOC | SIEM |
|---|---|---|
| تمرکز اصلی | ایجاد هماهنگی و سادهسازی مدیریت ابزارها و فناوریهای امنیتی شناسایی تهدیدات و پاسخ به آنها | جمعآوری، نظارت، تجزیه و تحلیل ایونتها و دادههای امنیتی شناسایی تهدیدات امنیتی و پاسخ دادن به آنها |
| محدوده عملکرد | تمرکز بر امنیت سایبری، ارزیابی آسیبپذیری، مدیریت دادهها و هوش تهدید | تمرکز بر جنبههای امنیتی خاصی مانند جمعآوری لاگ، تشخیص تهدید و پاسخ به حوادث |
| کار تیمی | نیازمند تیمی بزرگتر شامل متخصصین امنیتی، تحلیلگران، مدیران و... | نیازمند تیم کوچکتر از مهندسان و تحلیلگران |
| فناوری | نیازمند راهکارهای سفارشی مثل پلتفرم هماهنگسازی امنیتی و اتوماسیون | ساخته شده بر پایه فناوریهای موجود مثل جمعآوری و تحلیل لاگ |
| هزینه | هزینه بالاتر برای ایجاد یک تیم کامل | مقرون به صرفهتر |
| یکپارچهسازی | نیازمند ابزارها و سیستمهای امنیتی مختلف | امکان ادغام با ابزارهای مختلف امنیتی |
بهترین روشها برای پیادهسازی SIEM
در هنگام پیادهسازی SIEM، رعایت بهترین شیوهها میتواند به موفقیت سیستم کمک کند:
- شرح واضح اهداف: کار را با موارد امنیتی خاص آغاز کنید و به مرور زمان موارد بیشتری را اضافه کنید.
- ادغام منابع داده: اطمینان حاصل کنید که تمامی سیستمهای امنیتی کلیدی، مانند فایروالها، به SIEM متصل هستند.
- سفارشیسازی قوانین همبستگی: قوانین را بر اساس نیازهای خاص سازمان و خطرات امنیت سایبری تنظیم و سفارشی کنید.
- بازبینی و به روزرسانی منظم: به طور مداوم پیکربندی و قوانین همبستگی را برای تطابق با تهدیدات سایبری جدید، بررسی و بهروزرسانی کنید.
- آموزش تیم: تیم امنیتی را برای استفاده بهینه از SIEM آموزش دهید.
نقش هوش مصنوعی در SIEM مدرن
هوش مصنوعی با خودکارسازی فرایندهای حیاتی مانند تجمیع دادهها، نرمالسازی و غنیسازی، سیستمهای SIEM مدرن را به شکل قابلتوجهی قویتر کرده است. این سیستم، دادههای امنیتی را از منابع متنوع جمعآوری کرده و آنها را به فرمتی استاندارد برای تجزیه و تحلیل مداوم تبدیل میکند. با غنیسازی این دادهها زمینهای برای تمایز بین رویدادهای عادی و تهدیدات بالقوه فراهم میگردد و به طور کلی، میزان دقت تشخیص بهبود مییابد. از دیگر کاربردهای هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی در SIEM میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تجزیه و تحلیل دادههای تاریخی
- شناسایی ناهنجاریهایی که نشانه فعالیت مشکوک هستند
- جداسازی دستگاههای آسیب دیده
- مسدود کردن ترافیک مخرب
- خودکارسازی پاسخ به حوادث
- استفاده از اطلاعات تهدیدات پیشین برای پیشبینی تهدیدات آینده
- و...

معرفی بهترین نرم افزارهای SIEM
با استفاده از ابزارها و نرمافزارهای مختلفی میتوانید از امکانات SIEM بهرهمند شوید. در ادامه به بهترین این ابزارها اشاره میکنیم:
- SentinelOne
- Splunk
- Datadog
- IBM QRadar SIEM
- LogRhythm
- Graylog
- Trellix Helix
- Sprinto
- LogPoint
- Fortinet FortiSIEM
چگونه بهترین ابزار SIEM را انتخاب کنیم؟
از آن جایی که تنوع ابزارها و نرم افزار SIEM زیاد است، انتخاب بهترین مورد میتواند کمی دشوار باشد. در زمان انتخاب ابزار SIEM موارد زیر را در نظر بگیرید:
- الزامات امنیتی موردنیاز شما
- منابع داده
- مقیاسپذیری و آیندهنگری
- توجه به حجم دادهها
- امکان یکپارچهسازی با دیگر ابزارها و زیرساختهای امنیتی موجود
- قابلیتهای پیشرفته تجزیه و تحلیل و گزارشدهی، از جمله تشخیص تهدید مبتنی بر یادگیری ماشین و داشبوردهای قابل تنظیم
- رابط کاربرپسند و ساده
- هزینه
- پشتیبانی و گارانتی
- توجه به نوع ابزار (ابری یا درون سازمانی)
سخن نهایی
در این مقاله به معرفی SIEM، کاربردها و مزایای استفاده از آن پرداختیم. ابزارهای SIEM میتوانند در برقراری امنیت شبکه و دادهها به سازمانها، کسب و کارها و... کمک کنند. با این حال، توصیه میشود که این ابزارها را با دیگر راهکارهای امنیتی ادغام کنید تا بهترین نتیجه را دریافت کنید.
مقالات مرتبط
حملات XSS چیست؟ + انواع آن و راه پیشگیری
هکرها از روشهای مختلفی برای دزدیدن اطلاعات کاربران استفاده میکنند. یکی از این روشها استفاده از حمله XSS است. در...
فایروال UTM چیست؟ مقایسه با firewallهای دیگر
دستگاه UTM یا سیستم مدیریت یکپارچه تهدیدات (Unified Threat Management) یک راهکار امنیتی همهکاره است که قابلیتهای مختلف حفاظتی را...
همه چیز درباره ماژول tpm + کاربرد آن در امنیت
ماژول پلتفرم قابل اعتماد (TPM) یک فناوری امنیتی حیاتی مبتنی بر سختافزار است که یکپارچگی، محافظت و قابلیت اعتماد سیستمهای...