IP Address چیست و هرآنچه که باید درباره آن بدانید

IP Address یکی از پروتکل‌های اصلی و پایه اینترنت و انواع مختلف شبکه‌ها به‌حساب می‌آید. زمانی که می‌خواهید با محیط مجازی بیرون ارتباط برقرار کنید (مانند چت با دوستان، دانلود یک فیلم، گشت‌زنی در وب و…) نیاز است تا آدرسی برای سیستم شما در نظر گرفته شود. برای هر درخواستی که توسط شما ارسال می‌شود، مانند همین دانلود ویدئو، باید پاسخی نیز دریافت شود. حال سؤال اینجاست که این پاسخ به کدام مقصد خواهد رسید؟

آی‌پی آدرس درحقیقت آدرس مجازی سیستم‌هایی که به شبکه متصل هستند بوده و با استفاده از آن است که می‌فهمیم با چه کسی یا چه دستگاهی در ارتباط هستیم. در ادامه مقاله همراه ما باشید تا بیشتر با این پروتکل آشنا شویم.

IP Address چیست و چه کاربردی دارد؟

تقریباً در تمامی امور اداری و غیراداری مانند بازکردن حساب، سفارش اینترنتی، استخدام در یک سازمان، درخواست صدور مجوز و… نیاز است تا در قسمت تکمیل مدارک آدرس محل سکونت ثبت گردد. دقیقاً در فضای مجازی نیز برای هر کاری نیاز است تا آدرس مجازی شما توسط پاسخ‌دهنده و سرویس‌های دیگر مشخص شود. برای مثال فرض کنید که می‌خواهید به یک سایت سر بزنید و محتوا‌های جدید آن را مطالعه کنید.

اولین کاری که انجام می‌دهید چیست؟ بازکردن مرورگر و تایپ کردن آدرس سایت. در مورد نام دامنه و آدرس آی‌پی تفاوت‌هایی وجود دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. ولی تا اینجا بدانید که آدرس سایت (example.com) تقریباً همان IP Address اوست. خب با دانستن محلی که قرار است به آن درخواست ارسال کنیم (در اینجا درخواست ارسال شده همان بارگیری داده‌های سایت موردنظر است) و به کمک پروتکل‌های مختلف، اولین مرحله از پروسه بارگیری سایت انجام خواهد شد.

اما برای دریافت داده‌های سایت شما باید آدرسی داشته باشید تا پاسخ به آن ارسال شود! دقیقاً مانند فرایند نامه‌نگاری. برای ارسال نامه باید آدرس مقصد را بدانید و برای دریافت پاسخ نامه نیز باید طرف مقابل آدرس شما را بداند. پس با یک نتیجه‌گیری کلی می‌توان گفت که برای ایجاد ارتباط و تشکیل شبکه، باید و باید تمامی دستگاه‌های متصل به آن IP داشته باشند تا ارتباط به‌درستی برقرار شود.

برای مطالعه بیشتر همه پروتکل‌های شبکه که باید بدانید را کلیک کنید.

فرمت‌های مختلف آی‌پی آدرس

حال که متوجه شدیم آی‌پی آدرس چیست و چه کاربردی دارد، بهتر است به این موضوع پرداخته شود که فرمت این نوع آدرس مجازی به چه صورت خواهد بود. زمانی که می‌خواهید محل دقیق یک ساختمان یا اداره را روی کاغذی بنویسید، آدرس نوشته شده چیزی شبیه ‌به “ تهران، خیابان خرمشهر، پلاک 33” خواهد بود. اما در مورد IP آدرس جریان فرق می‌کند.

دستگاه‌های متصل به شبکه (چه اینترنت و چه شبکه‌های محلی کوچک‌تر) آدرسی که در هنگام اتصال به نتورک دریافت می‌کنند چیزی شبیه به 123.456.789.250 یا 2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334 است. اگر از VPN استفاده می‌کنید در هنگام اتصال IP شما نمایش داده می‌شود که در آن زمان می‌توانید آدرسی که با آن قرار است به شبکه‌های مختلف متصل شوید نمایش داده می‌شود.

 این نوع فرمت آدرس برای هر دستگاهی اعمال خواهد شد و نمی‌توان گفت که مثلاً سرور‌های خاص از فرمت دیگری استفاده می‌کنند. البته انواع مختلفی از آي‌پی‌ها وجود دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها نیز خواهیم پرداخت.

تفاوت نام دامنه (domain name) و IP Address

اگر به IP Addressهایی که در تیتر بالا مثال زدیم دقت کنید متوجه می‌شوید که به‌خاطر سپردن آن‌ها (حتی یک مورد) نیز سخت است. پس چگونه می‌توان آدرس سایت‌هایی که برای ما محبوب هستند را حفظ کنیم و هر روز این اعداد را برای بازدید از آن‌ها وارد کنیم؟ برای سهولت در این امر است که نام دامنه یا همان domain name خلق شده است.

مانند زمانی که می‌خواهید شماره‌تلفن رفیق خود را از قسمت مخاطبین گوشی پیدا کنید، ابتدا نام او را جستجو می‌کنید تا مستقیماً به شماره وی برسید. دقیقاً دامین نیم نیز همین کار را انجام می‌دهد تا IP آدرس مقصد بدون واردکردن اعداد سخت و پیچیده پیدا شود.

پس زمانی که شما در قسمت بالای مرورگر خود چیزی شبیه به Example.com وارد می‌کنید، طی پروسه‌ای و توسط پروتکل‌هایی، آی‌پی آدرس سایت پیدا شده و درخواست بارگیری برای همان IP فرستاده می‌شود. البته این کار را می‌توان به‌صورت برعکس نیز انجام داد. یعنی با واردکردن شماره آی‌پی، نام دامنه سایت را یافت. ولی در حالت کلی domain name به‌منظور تعامل راحت‌تر انسان با پروتکل IP Address خلق شده است.

بهتر است بخوانید: ipsec چیست و نحوه کارکرد آن چگونه است؟

بررسی ورژن‌های مختلف آی‌پی آدرس (IPv4 و IPv6)

می‌دانستید که روزانه حدود میلیارد‌های سیستم به شبکه جهانی اینترنت متصل می‌شوند. اگر همین سرور‌های شرکت‌های بزرگی همچون گوگل، مایکروسافت، آمازون و نتفلیکس را در نظر بگیرید، تعداد آن‌ها به میلیون نیز خواهد رسید، سیستم‌های شخصی که به کنار.

نکته‌ای که وجود دارد این است که هر سیستم متصل به شبکه باید یک آدرس یونیک و اختصاصی در زمان اتصال داشته باشد. یعنی ممکن است IP Address شما در این زمان یک عدد و بعد از گذشت مثلاً یک روز و اتصال دوباره به شبکه، عددی دیگر باشد ولی هیچ دستگاه دیگری در کل شبکه اینترنت، IP یکسانی به‌صورت هم‌زمان با شما نخواهد داشت.

ازاین‌رو نیاز است تا تعداد شماره‌های زیادی برای اختصاص به هر دستگاه متصل به شبکه تولید شود. ورژن اولیه از IP آدرس یا همان IPv4 که به فرمت 123.123.123.123 (اگر دقت کنید این نوع آی‌پی از 4 قسمت تشکیل شده که هر قسمت عددی بین 0 تا 255 می‌تواند باشد) است، می‌تواند 2 به توان 32 IP مختلف تولید کند. یعنی چیزی در حدود 4 میلیارد آی‌پی آدرس مختلف. این عدد در زمان ساخت این ورژن از آی‌پی رقم بزرگی بشمار می‌آمد ولی امروزه جوابگوی تعداد دستگاه‌های متصل به شبکه نیست.

برای حل این مشکل مهندسین اینترنت ورژن جدیدی از IP را ابداع کردند که به IPv6 معروف شد. برای مثال 2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334 یک نمونه از آی‌پی آدرس ورژن 6 است. تعداد آدرس‌های یونیک تولید شده توسط این ورژن بسیار زیاد بوده و تا مدت‌زمان طولانی می‌تواند کار اینترنت را راه بیندازد.

DHCP و نقش آن در پروتکل IP آدرس

همان‌طور که اشاره کردیم در مبحث آدرس‌دهی مجازی شروطی وجود دارد. آیا در دنیای واقعی این امکان وجود دارد که دو مکان مختلف آدرس یکسانی داشته باشند؟ از نظر فیزیکی هیچ موقع این اتفاق نخواهد افتاد و به تبعیت از آن، فضای مجازی هم نمی‌تواند دو دستگاه مختلف با IP آدرس یکسان را قبول کند.

همچنین اگر دقت کرده باشید در هر اتصال به شبکه، IP Address جدید دریافت می‌کنید که ممکن است با آی‌پی قدیمی متفاوت باشد و یا در هنگام تغییر دادن سرور VPN می‌بینید که یک آی‌پی جدید به شما نسبت‌داده‌شده است. حال سؤال اینجاست که این کار (آدرس‌دهی منحصربه‌فرد برای هر دستگاه) توسط چه کسی یا چه سیستمی انجام می‌شود؟

DHCP که مخفف پروتکل Dynamic Host Configuration Protocol است، عهده‌دار این منصب بوده و وظیفه نسبت دادن آدرس‌های یونیک به هر دستگاهی که درخواست اتصال به شبکه را دارد، به دوش می‌کشد. پس کار پروتکل DHCP این است که در زمان اتصال هر نوع سیستمی به شبکه، به آن آدرس IP اختصاص دهد و مطمئن شود که آدرس نسب داده شده، یکسان با آی‌پی هیچ دستگاه فعال در شبکه نیست.

هر آن چیزی که لازم است درباره زیر ساخت شبکه بدانید

انواع مختلف IP Address

از نظر فرمت و نوع نوشتار، IP به دو مورد ابتدایی محدود می‌شود یعنی IPv4 و IPv6. ولی بااین‌وجود باز‌هم انواع مختلفی از آدرس آی‌پی وجود دارد که بعضی از آن نیز خود به دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند که به شرح زیر است:

• Consumer IP addresses
• Private IP addresses
• Public IP addresses
  • Dynamic IP addresses
  • Static IP addresses

Consumer IP addresses

گفته شد که هر دستگاهی برای اتصال به شبکه نیازمند IP آدرس است. حال این IP آدرس اختصاص‌یافته برای دستگاه‌ها خود شامل دو مورد می‌شود. مورد اول Private IP addresses بوده که با نام آی‌پی آدرس خصوصی نیز شناخته می‌شود و مورد دوم Public IP addresses است که در زبان فارسی آدرس عمومی  نامیده می‌شود.

بسته به محل اتصال دستگاه (منظور داخل شبکه و یا خارج از آن)، نوع آدرس استفاده شده نیز متغیر است. یعنی اگر سیستم شما تنها به اتصال شبکه محلی (LAN) بسنده کند، IP Address آن از نوع خصوصی بوده ولی اگر ارتباط خارج از شبکه داشته باشد، IP آن از نوع عمومی خواهد بود.

Private IP addresses

تقریباً می‌شود گفت که روتر‌ها در شبکه‌های محلی (LAN) اقدام به تولید IP Addressهای خصوصی می‌کنند. این شامل تمامی دستگاه‌ها مانند گوشی‌های هوشمند، لپ‌تاپ‌ها، کامپیوتر‌های شخصی (PC)، تبلت‌ها و حتی دستگاه‌های دارای بلوتوث مانند چاپگرها، بلندگو و تلویزیون‌های هوشمند نیز خواهد شد. همان‌طور که اشاره کردیم از Private IP addresses به‌منظور آدرس‌دهی در داخل شبکه‌های محلی استفاده می‌شود.

با رشد روزافزون اینترنت اشیا و اضافه‌شدن دستگاه‌های هوشمند متعدد، آی‌پی آدرس‌های خصوصی نیز در حال افزایش هستند. نمونه بارز این نوع IPها را می‌توان در شبکه‌های یک شرکت یا یک کسب‌وکار کوچک یافت که به‌منظور برقراری ارتباط میان سیستم‌های آنلاین در نتورک، استفاده می‌شود.

TCP/IP چیست و آشنایی جامع با کاربرد‌های آن

Public IP addresses

این نوع از آی‌پی‌ها توسط ISPها که مخفف internet service provider است، ارائه می‌شود. منظور از ISP شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت مانند ایرانسل، رایتل، همراه اول، مخابرات و… بوده که به‌منظور برقراری ارتباط دستگاه‌هایی که از این شرکت‌ها اینترنت خریداری کرده‌اند، برای هر دستگاه یک IP Address عمومی اختصاص می‌دهند.

هر شرکت ارائه‌دهنده اینترنت شامل بانک عظیمی از Public IP addresses است تا برای تعداد مشتریان زیادی خدمات ارائه کند. پس زمانی که شما از اینترنت و شبکه‌های خارجی مانند تلگرام، اینستاگرام، توییتر و… استفاده می‌کنید، آدرستان از نوع عمومی خواهد بود. این نوع IP آدرس خود به دو دسته‌بندی دیگر تقسیم می‌شود. یعنی Dynamic IP addresses و Static IP addresses.

Dynamic IP addresses

IP addressهای پویا یا داینامیک به‌صورت خودکار و منظم تغییر پیدا می‌کنند. همان‌طور که اشاره کردیم، ممکن است در صورت قطع و وصل شدن اینترنت شما، آی‌پی که از آن قبلاً استفاده می‌کردید نیز تغییر پیدا کند. این منطق به دو دلیل اجرا می‌شود. دلیل اول مربوط به کاهش هزینه‌ها است، به این صورت که ISPها تعداد زیادی IP خریداری کرده‌اند که به‌صورت دوره‌ای و منظم میان مشتریان خود پخش می‌کنند.

اگر برای هر فرد یک آی‌پی ثابت در نظر گرفته شود، تعداد آی‌پی‌های خریداری شده باید به تعداد مشتریان باشد درحالی‌که تمامی افراد در یک‌زمان ممکن است از اینترنت استفاده نکنند. همچنین در صورت نقل‌مکان یا ایجاد تغییری در اطلاعات مشتری، باید هزینه اضافی به‌منظور تخصیص دوباره IP صرف شود.

دلیل دوم هم‌افزایش امنیت کاربران است. با تغییر یافتن آی‌پی آدرس با هر اتصال، برای هکر‌ها و خرابکاران سخت است تا اطلاعات شما را بدزدند و به حریم خصوصی شما وارد شوند.

Static IP addresses

Static IP addresses برخلاف نوع قبلی ثابت هستند و در طول زمان تغییر نمی‌کنند. اگر به یاد داشته باشید در ابتدای مقاله اشاره کردیم که برای دسترسی به یک سایت باید IP آن و یا نام دامنه‌اش را به‌خاطر بسپاریم. این یعنی که در طول زمان آی‌پی سایت‌ها تغییر نمی‌کند. بسیاری از مشاغل و افرادی که از اینترنت یا شبکه‌های دیگر استفاده می‌کنند نیازی به IP Address ثابت ندارند.

اما سرور‌هایی که وظیفه میزبانی را برعهده دارند باید از IP ثابتی استفاده کنند تا وب‌سایت‌های میزبانی شده نیز آدرس ثابتی داشته باشند. پس یک مثال بارز از static آی‌پی همین سایت‌های فعال روی وب است.

پیشنهاد محتوا: پروکسی چیست و چه کاربردی دارد؟

نحوه پیداکردن IP آدرس خصوصی

برای پیداکردن Private IP addresses خود در ویندوز یا مک می‌توانید دستورالعمل‌های زیر را دنبال کنید.

Windows

در دستورات command عبارت “ipconfig” را وارد کنید و در اطلاعات نشان‌داده‌شده به دنبال IP بگردید.

نکته: برای بازکردن پنجره command prompt می‌توانید عبارت “cmd” را در قسمت جست‌وجوی ویندوز تایپ کنید.

Mac

به قسمت System Preferences رفته و سپس به بخش network مراجعه کنید. درون اطلاعات به نمایش گذاشته شده آی‌پی آدرس خصوصی شما وجود خواهد داشت.

جمع‌بندی

همانند دنیای واقعی که هر مکانی دارای آدرسی منحصربه‌فرد است، در دنیای مجازی نیز باید هر دستگاه متصل به شبکه دارای آدرس اختصاصی باشد. حال آدرس‌های استفاده شده در شبکه‌های مجازی با نام IP Address شناخته می‌شوند. در حالت کلی دو نوع IP وجود دارد، IPv4 و IPv6.

پروتکل DHCP وظیفه اختصاص دادن آی‌پی به هر دستگاه متصل به شبکه را دارد و باید مطمئن شود که هر سیستم از IP منحصربه‌فردی استفاده می‌کند. در این مقاله به‌صورت کامل به بررسی پروتکل IP آدرس پرداختیم و با انواع مختلف آن (چه از نظر ورژن و چه از نظر عمومی یا خصوصی) آشنا شدیم. امید است تا توانسته باشیم با انتشار این محتوا کمکی در حل سؤالات کاربران عزیز بکنیم.