pam چیست و 8 دلیل نیاز بیزینس شما به آن

آیا می‌دانید pam چیست؟ تا به حال این اصطلاح را شنیده‌اید؟

«حتی دسترسی قابل اعتمادترین اعضا نیز باید کنترل و نظارت شود»؛ این ایده اصلی مدیریت حساب ممتاز یا همان pam است. دسترسی همه اعضا در یک سازمان به یک اندازه و کیفیت نیست. خواه ناخواه عده‌ای به عملکرد‌های بیشتری دسترسی دارند و رده‌های پایین‌تر دسترسی‌های کمتر دارند.

نکته مهم این است که حتی حساب‌هایی با دسترسی ممتاز باید تحت کنترل و نظارت کامل مدیر سازمان باشند. این برای امنیت شبکه و حفاظت از آن در برابر تهدیدهای خارجی بی‌نهایت مهم است. pam یک ابزاری برای مدیریت حساب‌های ممتاز است که همه این کارها را باهم برای ما انجام می‌دهد. در این مقاله به معرفی این مفهوم و مزیت‌هایی که برای کسب و کار شما دارد، می‌پردازیم.

دسترسی ممتاز (Privileged Access) چیست؟

کاربران ممتاز نسبت به کاربران معمولی به کل زیرساخت IT شبکه یا بخشی از آن دسترسی بیشتری دارند. این کاربران محدودیت‌های امنیتی را دور می‌زنند، می‌توانند سیستم‌ها را خاموش کنند، پیکربندی شبکه را فعال یا غیرفعال کنند یا حساب‌های ابری مختلف را پیکربندی کنند.

معمولا به کارکنان فناوری اطلاعات شرکت مثل مدیرسیستم، معماران و مدیران شبکه، مدیران پایگاه داده، مدیران برنامه‌های تجاری، مهندسان DevOps و سایر مدیران فناوری اطلاعات دسترسی ممتاز داده می‌شود.

انواع حساب‌های دسترسی ممتاز کدام‌اند؟

در این بخش در این باره صحبت می‌کنیم که انواع حساب‌های دسترسی تحت مدیریت pam چیست؟

1. حساب‌های اجرایی محلی (Local Administrative Accounts)

حساب‌هایی که دسترسی ادمین را به هاست محلی یا یک جلسه فراهم می‌کنند. کارکنان فناوری اطلاعات معمولاً از این حساب‌ها برای تعمیرات یا راه‌اندازی ایستگاه‌های کاری جدید استفاده می‌کنند.

2. حساب‌های کاربری ممتاز (Privileged User Accounts)

این حساب‌ها همان دسترسی‌های ممتاز که در ابتدای مقاله معرفی شد را فراهم می‌کنند. این‌ها رایج‌ترین انواع حساب‌های دامنه هستند، با رمز عبور منحصر به فرد و پیچیده محافظت می‌شوند و معمولا بین چند ادمین به اشتراک گذاشته می‌شوند.

3. حساب‌های مدیریت دامنه (Domain Admin Accounts)

این حساب‌های مدیریتی به تمام ایستگاه‌های کاری سازمان دسترسی دارند و گسترده‌ترین دسترسی را در سراسر شبکه فراهم می‌کنند. آنها می‌توانند عضویت حساب‌های اجرایی را در دامنه تغییر دهند و پیوسته تحت رادار مهاجمان هستند.

4. حساب‌های خدمات (Service Accounts)

حساب‌ها محلی ممتاز یا حساب‌های دامنه که برنامه‌ها و سرویس‌ها از آن برای تعامل با سیستم‌عامل استفاده می‌کنند.

5. حساب‌های اضطراری (Emergency Accounts)

حساب‌هایی که برای محافظت از سیستم، در مواقع اضطراری به کاربران غیرمجاز دسترسی ادمین می‌دهد. دسترسی به این حساب مستلزم تایید تیم مدیریت فناوری اطلاعات سازمان است.

مدیریت دسترسی ممتاز یا pam چیست؟

اکنون که با مفهوم دسترسی مجاز آشنا شدیم، بگذارید ببینیم pam چیست و چه معنایی دارد؟

PAM مخفف عبارت «Privileged Access Management» به معنای «مدیریت دسترسی ممتاز» و نوعی مکانیسم امنیت اطلاعات است که افراد، فناوری‌ها و فرآیندهای مختلف را برای ردیابی، مدیریت و کنترل حساب‌های ممتاز مأمور می‌کند. هدف این استراتژی تلاش برای محافظت از دسترسی به داده‌های حساس است و زیر شاخه‌ای از مدیریت هویت و دسترسی (IAM) محسوب می‌شود.

مدیریت دسترسی ممتاز از تمام تهدیدات داخلی و خارجی ناشی از استفاده نادرست ادمین جلوگیری کرده و برای تمام کاربران و برنامه‌های مجاز، سطح دسترسی تعریف می‌کند.

دلایل نیاز سازمان‌ها به pam چیست؟

مهم‌ترین نکته‌ای که باید درباره pam بدانیم این است که دلایل نیاز سازمان‌ها به pam چیست؟ این استراتژی امنیتی نقش بسیار مهمی در حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی سازمان‌ها ایفا می‌کند. در ادامه با چند مورد از مهم‌ترین مزیت‌های آن برای سازمان‌ها آشنا می‌شویم.

۱. به حداقل رساندن احتمال حملات سایبری

از آنجایی که دسترسی ممتاز به یک سیستم اطلاعاتی راه حملات سایبری را کاملا باز می‌کند، دادن حساب کاربری ممتاز به اعضای اشتباه، سلاح مرگباری است که به راحتی می‌تواند یک شرکت را نابود کند. دو حالت وجود دارد؛ یا اعضای شبکه و کسانی که دسترسی ممتاز دارند تصمیم می‌گیرند از سطح دسترسی خود سوء استفاده کنند یا به‌خاطر سهل‌انگاری کاربران، عوامل خارجی به این حساب‌ها دسترسی پیدا می‌کنند و فعالیت مخرب خود را آغاز می‌کنند.

pam با قفل کردن تمام اعتبارنامه‌های دسترسی ممتاز در یک صندوق مرکزی رمزدار، کنترل مبتنی بر نقش کاربران، احراز هویت چند عاملی و ثبت تمام درخواست‌های دریافتی جلوی هر دو اتفاق را می‌گیرد.

۲. نظارت و کنترل بهتر برنامه‌ها

اگر در سازمان خود سیستم‌ها و برنامه‌های مختلفی مدیریت می‌کنید که با یکدیگر کار می‌کنند، به کمک pam راحت‌تر از همیشه می‌توانید این برنامه‌ها را ردیابی و مدیریت کنید. حتی می‌توانید جلسات کاربران را برای تجزیه و تحلیل‌های بعدی ضبط کنید.

۳. تسهیل فرایند دسترسی و افزایش بهره‌وری

به لطف Pam دسترسی کاربران ممتاز به سیستم‌های مورد نظر راحت‌تر از قبل ممکن می‌شود. چراکه لازم نیست کاربران چندین رمز عبور مختلف را به خاطر بسپارند. به علاوه این امکان را در اختیار مدیر می‌گذارد تا به راحتی دسترسی کاربران ممتاز را از یک موقعیت مرکزی واحد مدیریت کنند؛ بی‌آنکه به سیستم‌ها و برنامه‌های مختلف احتیاج داشته باشند.

۴. عدم دسترسی کاربران به حساب‌های ادمین یا سوپر یوزر

حساب‌های ممتاز مانند Admin یا Superuser قدرتمندترین و خطرناک‌ترین حساب‌ها در سازمان محسوب می‌شوند و بهترین راه برای محافظت از آنها این است که مطمئن شوید کاربران نتوانند به آنها دسترسی داشته باشند. مدیریت دسترسی ممتاز (PAM) در این مورد نقش کلیدی ایفا می‌کند.

۵. نظارت، پیگیری و مدیریت جلسات ممتاز

به عنوان مدیر سازمان قطعا هنگامی که کاربر با اعتبار دسترسی ممتاز به سیستمی دسترسی پیدا می‌کند، تمایل از نیت و هدف او باخبر شوید. به‌خصوص اگر کارمند دورکار باشد یا یک تامین‌کننده خارج سازمان باشد. این شرایط ویژگی‌های مدیریت و ضبط جلسات pam کمک زیادی به شما می‌کند.

۶. محافظت از برنامه‌های کاربردی دسترسی ممتاز

گاهی اوقات کارشناسان IT سازمان نیاز دارند به یک سیستم یا مجموعه‌ای از دستگاه‌ها دسترسی کامل داشته باشند و از اتصالات سطح root استفاده کنند. در این شرایط مدیر می‌تواند فقط دسترسی به برنامه‌های موردنیاز را فعال کند. Pam تضمین می‌کند که کاربر فقط و فقط به برنامه‌های مجاز دسترسی داشته باشد.

۷. محافظت‌ از فعالیت‌های ممتاز با اتوماسیون

pam با ارائه راه‌حل‌های خودکار برای مدیریت، نظارت و کنترل دسترسی‌های ممتاز، عملکرد مدیر شبکه را بی‌نهایت آسان‌تر می‌کند. این ابزار مدیریتی نه تنها به مدیریت حقوق دسترسی کاربران می‌پردازد، بلکه با جریان سریع نصب نرم‌افزار، گزارش‌ها و مسیرهای حسابرسی، به انطباق بیشتر و حفاظت از داده‌ها نیز کمک می‌کند.

۸. تسریع فرایند بازیابی و کاهش حجم داده‌ها

در صورت بروز هرگونه فعالیت غیرمعمول و احتمال نفوذ مهاجم به سیستم، مدیر سازمان باید بتواند به‌طور خودکار یک جلسه ممتاز را خاموش کند. اینکه بعد از وقوع یک حمله سایبری چه اتفاقی رخ می‌دهد، به سرعت بازیابی و راه‌اندازی مجدد فعالیت سازمان بستگی دارد. PAM در تسریع فرایند بازیابی و کاهش حجم داده‌ها کمک بزرگی به شما می‌کند.

تفاوت IAM و PAM چیست؟

IAM (Identity and Access Management) و PAM (Privileged Access Management) هر دو از اجزای مهم استراتژی امنیت سایبری هستند، اما اهداف و عملکردهای متفاوتی دارند.

• IAM (مدیریت هویت و دسترسی):
  • IAM به مدیریت هویت و دسترسی کاربران عادی به منابع IT سازمان می‌پردازد. هدف اصلی IAM اطمینان از این است که کاربران مجاز به منابع مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند، اما دسترسی آنها محدود به حداقل سطح لازم برای انجام وظایفشان باشد.
  • IAM شامل فرآیندهایی مانند احراز هویت (Authentication)، تعیین مجوزها (Authorization)، و مدیریت هویت (Identity Management) است.
  • IAM به طور معمول بر مدیریت چرخه عمر هویت کاربران، از جمله ایجاد، اصلاح، تعلیق و حذف حساب‌های کاربری تمرکز دارد.
  • IAM معمولاً از طریق سیاست‌های دسترسی مبتنی بر نقش (RBAC - Role-Based Access Control) عمل می‌کند، که در آن کاربران بر اساس نقش‌هایشان در سازمان، به منابع مختلف دسترسی پیدا می‌کنند.
• PAM (مدیریت دسترسی ممتاز):
  • PAM به مدیریت و کنترل دسترسی به حساب‌های ممتاز (Privileged Accounts) می‌پردازد. حساب‌های ممتاز حساب‌هایی هستند که دارای سطح دسترسی بالایی هستند و می‌توانند تغییرات مهمی در سیستم‌ها و برنامه‌ها ایجاد کنند. این حساب‌ها شامل حساب‌های مدیر سیستم، حساب‌های سرویس، و حساب‌های اضطراری می‌شوند.
  • هدف اصلی PAM جلوگیری از سوء استفاده از حساب‌های ممتاز توسط مهاجمان یا افراد داخلی مخرب است.
  • PAM شامل فرآیندهایی مانند مدیریت رمز عبور ممتاز، کنترل دسترسی، نظارت بر جلسات ممتاز، و ممیزی فعالیت‌های ممتاز است.
  • PAM اغلب از طریق تکنیک‌هایی مانند مدیریت رمز عبور ممتاز (Privileged Password Management)، مدیریت جلسات ممتاز (Privileged Session Management)، و کنترل دسترسی مبتنی بر سیاست (Policy-Based Access Control) عمل می‌کند.

به طور خلاصه: IAM بر مدیریت دسترسی کاربران عادی تمرکز دارد، در حالی که PAM بر مدیریت دسترسی حساب‌های ممتاز تمرکز دارد. PAM معمولاً به عنوان یک لایه امنیتی اضافی بر روی IAM پیاده‌سازی می‌شود.

جدول مقایسه‌ای IAM و PAM

ویژگی	IAM (مدیریت هویت و دسترسی)	PAM (مدیریت دسترسی ممتاز)
هدف اصلی	مدیریت دسترسی کاربران عادی به منابع IT	مدیریت و کنترل دسترسی به حساب‌های ممتاز
تمرکز	کاربران عادی، نقش‌ها، گروه‌ها، مجوزها	حساب‌های ممتاز، رمز عبورها، جلسات، فعالیت‌ها
دامنه کاربرد	کل سازمان	سیستم‌ها و برنامه‌های حساس
نوع دسترسی	دسترسی بر اساس نقش (RBAC)	دسترسی مبتنی بر سیاست، مدیریت رمز عبور، نظارت بر جلسات
مخاطرات	دسترسی غیرمجاز، نقض داده‌ها، حملات فیشینگ	سوء استفاده از حساب‌های ممتاز، حملات هدفمند، نفوذ به سیستم‌ها
راهکارها	احراز هویت چندعاملی (MFA)، مدیریت چرخه عمر هویت، RBAC	مدیریت رمز عبور ممتاز، مدیریت جلسات ممتاز، ممیزی فعالیت‌ها
اهمیت	اطمینان از دسترسی صحیح کاربران به منابع مورد نیاز	حفاظت از دارایی‌های حساس در برابر تهدیدات داخلی و خارجی
ارتباط	پیش‌نیاز برای PAM، PAM به عنوان یک لایه امنیتی اضافی بر روی IAM	مکمل IAM، نیازمند IAM برای مدیریت هویت کاربران ممتاز

بهترین قابلیت‌های pam چیست؟

سازمان‌ها قبل از آنکه pam را اجرا کنند، باید در نظر داشته باشند که قابلیت‌های این ابزار مدیریتی باید تمام نیازهای سازمان را برآورده کند. از این رو در این بخش قصد داریم مهم‌ترین قابلیت‌هایی که لازم است pam در سطح سازمانی داشته باشد را مرور کنیم:

• مخفی کردن رمز عبور: باید از محل ذخیره رمزهای عبور محافظت کند تا خطر نشت و نقض رمز عبور به حداقل برسد.
• ایجاد رمز عبور و تغییر به موقع: باید بتواند رمز عبور تصادفی ایجاد کند یا رمزهای عبور فعلی را در صورت نیاز تغییر دهد. رمزهای انتخاب‌شده باید پیچیده باشند و مجددا مورد استفاده قرار نگیرند.
• اتوماسیون: باید وظایف مکرر را به‌صورت خودکار انجام دهد تا حجم کارها کمتر و دسترسی به زمان و منابع بیشتر شود.
• بازیابی از فاجعه: در مواجهه با خرابی سیستم، باید عملیات بازیابی از فاجعه را به سرعت اجرا کند تا دسترسی به عملکردهای حیاتی مختل نشود.
• کنترل دسترسی پرسنل شخص ثالث: باید دسترسی پرسنل‌های شخص ثالث یا کارمندانی که در دامنه اعتباری ندارند را کنترل کند.
• MFA: برای افزودن یک لایه امنیتی باید به پروتکل‌های MFA مجهز باشد.
• مدیریت جلسات ممتاز: باید گردش کار و جلسات ممتاز هر یک از کاربران را مدیریت کند.
• حسابرسی و گزارش‌دهی: باید گزارش کلیه فعالیت‌هایی که توسط یک کاربر ممتاز انجام شده را ثبت کند.

برای آشنایی کامل بخوانید: کنترل دسترسی چیست؟

PAM کدام مشکلات را حل می‌کند؟

تا قبل از Pam محافظت از دسترسی‌های ممتاز، کاربران و اعتبارنامه‌ها در برابر تهدیدات احتمالی یک معضل بزرگ بود. اما مدیریت دسترسی ممتاز معرفی شد تا ضمن رفع این مسائل، باعث نصب و راه‌اندازی ساده‌تر، افزایش بهره‌وری و انطباق و صرفه‌جویی در وقت مدیریت شبکه شود.

به‌لطف سیستم اتوماسیون، احراز هویت و یکپارچه‌سازی کاربران به راحتی انجام می‌شود و کاربران می‌توانند وقت بیشتری برای پروژه‌ها صرف کنند. در عین حال خیال مدیریت شبکه از دسترسی کاربران به تمام چیزهایی که روی شبکه نیاز دارند، کاملا راحت خواهد بود.

سازمان‌ها چطور بفهمند از pam درست استفاده می‌کنند؟

سازمان‌ها برای آنکه از اجرای صحیح PAM اطمینان حاصل کنند، استراتژی‌های مختلفی پیش رو دارند. مثلا می‌توانند به این موارد توجه کنند:

• سازمان باید بتواند موجودی همه حساب‌های صاحب امتیاز را داشته باشد.
• سازمان‌ها نباید به کاربران برای اشتراک‌گذاری حساب‌ها دسترسی مدیریتی بدهند.
• همه سازمان‌ها موقع ایجاد رمز عبور باید قوانین مربوطه را اعمال کنند.
• فقط برخی از کاربران می‌توانند به حساب‌های ممتاز دسترسی داشته باشند.
• مدیر سازمان باید بتواند از انواع ابزارها و سیستم‌های نظارتی برای اطلاع از عملکرد کاربران ممتاز استفاده کند.
• عملکرد سازمان باید طبق مستندات قوانین و فرآیندهای مدیریت حساب باشد.

کلام آخر

مدیریت دسترسی ممتاز (pam) اولویت اصلی امنیت سایبری سازمان‌ها است. تقریبا تمام رخنه‌های امنیتی باید ابتدا این دیوار دفاعی را بشکنند تا بتوانند وارد سیستم شوند. از آنجایی تکنولوژی حملات مخرب که روز به روز پیشرفت کرده و آسیب آن‌ها شدیدتر مي‌شود، داشتن هویت امن در سازمان بیش از پیش اهمیت یافته و هرچه می‌گذرد، مهم‌تر می‌شود.

در این مقاله با مدیریت دسترسی ممتاز آشنا شدیم. فهمیدیم pam چیست و چطور به سازمان‌ها کمک می‌کند از حساب‌ها و اعتبارنامه‌های ممتاز محافظت کنند. امیدواریم جزئیات این مقاله در درک استفاده از pam و نکات مرتبط با آن به شما عزیزان کمک کرده باشد. اگر شما هم اطلاعاتی درباره این نرم افزار مدیریتی دارید، نظرات‌تان را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول