سیر تا پیاز آشنایی با تجهیزات شبکه
تجهیزات شبکه به اجزایی مانند هاب، سوئیچ، روتر، مودم، فایروال و موارد دیگر گفته میشود که برای تقسیم، ترکیب، تقویت، سوئیچ و یا هدایت بستههای ارسالی (منظور همان داده یا درخواست است) در ارتباطات شبکهای و از راه دور استفاده میشود. سازمانهای زیادی برای افزایش کارایی در چهارچوبهای مدنظر خود از شبکههای کامپیوتری استفاده میکنند.
ازاینرو اگر کسبوکار کوچکی دارید که بهاندازهای گسترشیافته تا به یک شبکه کامپیوتری متمرکز برای انتقال و ذخیره دادهها نیاز داشته باشد، یا اگر دوست دارید تا با انواع تجهیزات شبکه آشنا شوید، پیشنهاد میشود تا انتهای این مقاله همراه ما باشید. امروز در این محتوا سعی میکنیم تا اطلاعات کامل و جامعی دررابطهبا تجهیزات و اجزای مختلف شبکه در اختیار خوانندگان قرار دهیم.
چگونه شبکه و اجزای مختلف آن با یکدیگر در ارتباط هستند؟
منظور از شبکه کامپیوتری، ایجاد ارتباط و اتصال میان تمامی اجزای الکترونیکی است. برای مثال اگر در کسبوکاری 5 سیستم کامپیوتری، 2 دستگاه چاپ و کپی، 3 دستگاه پرینتر، و یک دستگاه اسکنر موجود باشد، با برقراری ارتباط میان این 11 دستگاه میتوان یک شبکه کامپیوتری را خلق کرد. برای برقراری ارتباط در یک شبکه میتوان از اتصال کابلی یا حالت بیسیم (wireless) استفاده کرد.
در برقراری ارتباط میان اجزا و تجهیزات مختلف شبکه با استفاده از اتصالات بیسیم، نیاز به یک فرستنده امواج رادیوی است. زیرا زمانی که بحث اتصال وایرلس مطرح میشود، این امواج رادیویی هستند که بهجای سیم حمل و انتقال دادهها را بر عهده میگیرند. اما زمانی که اتصالات میان اجزا شبکه بیسیم نیست، باید از اتصالات مخصوص فیزیکی مانند کابل شبکه بهره برد.
در اغلب موارد از هر دو ارتباط (ارتباط بیسیم و سیمی) برای طراحی و ساخت شبکه استفاده میشود. همواره قبل از اجرا و پیادهسازی network در یک سازمان، شرکت، کارگاه و هر محیط کاری باید یک توپولوژی شبکه رسم گردد. منظور از توپولوژی شبکه نقشه مسیر است. network topology بهصورت کامل در محتوای جداگانهای مورد بررسی قرار گرفته ولی اگر بهصورت خلاصه بخواهیم تعریفی از آن داشته باشیم، به نحوه ارتباط اجزای مختلف شبکه و نوع جریان داده، نتورک توپولوژی میگویند.
در حالت کلی دو مدل توپولوژی وجود دارد، توپولوژی منطقی و توپولوژی فیزیکی که نوع دوم یعنی physical topology خود 6 زیرمجموعه مختلف را نیز در بر میگیرد. نوع منطقی تفسیری از نحوه جریان داده و انتقال آن در شبکه بوده و نوع فیزیکی نقشهای ترسیمی از نحوه اتصال تجهیزات شبکه را بیان میکند.
اجزای کلیدی معماری شبکه
قبل از آنکه وارد بحث تجهیزات شبکه شویم، بگذارید کمی در مورد معماری شبکه صحبت کنیم. از بالا که نگاه کنیم، معماری هر شبکه شامل یک طراحی ساختاری و منطقی است که دستگاههای سختافزاری، اتصالات فیزیکی، نرمافزاری، پروتکلها و رسانههای انتقال را شامل میشود. یک نمای کلی از شبکه که سازمانها برای ساخت LAN و WAN و سایر تونلهای ارتباطی استفاده میکنند و بخش کوچکی از آن، تجهیزات شبکه را شامل میشود.
باید بدانید تنظیم طرحبندی معماری شبکه بینهایت مهم است؛ چون میتواند عملکرد کلی سیستم را بهبود ببخشد یا حسابی مختل کند. مثلا انتخاب رسانه یا تجهیزات انتقال داده نامناسب، میتواند باعث کاهش سرعت در بخشهای مختلف شبکه شود.
اکثر معماریهای شبکه بر اساس مدل (OSI) ساخته میشوند و چهار جزء کلیدی آنها عبارت است از:
سخت افزار شبکه (تجهیزات شبکه)
این سختافزارها و تجهیزات، هسته هر شبکه را تشکیل میدهند که شامل دستگاههای کاربر، روترها، سرورها و گیتهاست. هدف اساسی هر معماری ایجاد یک مکانیزم کارآمد برای انتقال دادهها از یک دستگاه سختافزاری به دستگاه دیگر است.
رسانه انتقال
رسانه انتقال تمام اتصالات فیزیکی بین دستگاههای شبکه (سخت افزارها) را دربرمیگیرد و میتواند به دو صورت سیمی یا بیسیم باشد. رسانههای سیمی شامل سیمها یا کابلهای فیزیکی هستند که برای اتصالات درون یک شبکه مانند فیبر نوری یا کواکسیال استفاده میشوند. از سوی دیگر رسانههای بیسیم با سیگنالهای مایکروویو یا رادیویی مثل Wi-Fi یکار میکنند. دقت کنید که سرعت انتقال دادهها به ویژگیهای رسانههای مختلف بستگی دارد.
پروتکلهای شبکه
پروتکلهای شبکه قوانینی هستند که حرکت دادهها بین دستگاههای شبکه را نظارت میکنند و تمام ارتباطات ماشینها در شبکه بر مبنای این زبان پروتکل مشترک اجرا میشود. نوع پروتکل شبکه را ماهیت داده تعیین میکند. برای مثال پروتکل کنترل انتقال / پروتکل اینترنت (TCP/IP) برای اتصال به اینترنت مورد استفاده قرار میگیرد؛ در حالی که پروتکل انتقال فایل (FTP) برای ارسال و دریافت فایلها از سرور و به سرور کاربرد دارد. به طور مشابه، پروتکل اترنت برای اتصال دستگاههای محاسباتی بهکار میرود.
توپولوژی شبکه
توپولوژی در یک کلام نحوه اتصال شبکه را مشخص کرده و ساختار شبکه را برجسته میسازد. مهم است چون متغیرهایی مثل فاصله بین دستگاههای ارتباطی میتوانند بر سرعت انتقال داده تأثیر بگذارند و عملکرد کلی شبکه را لطمهدار کنند. چندین توپولوژی وجود دارد که هر کدام دارای نقاط قوت و ضعف خاصی هستند. مثلا توپولوژی ستاره مقیاسپذیری سیستم را بالا میبرد، اما اگر هاب مرکزی از کار بیافتد، اتصال کل شبکه قطع میشود. یا توپولوژی باس که پیادهسازی آسان و مقرونبهصرفه دارد، اما خیلی مقیاسپذیر نیست.
امروزه، بیشتر معماریهای شبکه یک رویکرد ترکیبی شامل چند توپولوژی مختلف اتخاذ میکنند تا ضعف هریک را جبران کرده باشند.
انواع تجهیزات شبکه
همانطور که اشاره شد کسبوکارهای زیادی (تقریبا هر بیزینس کوچک یا بزرگی که از دستگاههای کامپیوتری استفاده میکند) از شبکه بهره میبرند و مدیریت، کنترل، عملکرد و امنیت دادهها و اطلاعات خود را با استفاده از این سرویس زیر نظر دارند. برای داشتن شبکه ابتدا باید آبجکتهایی داشت که بتوان آنها را شبکه کرد. منظور از آبجکت، یک سیستم کامپیوتر شخصی (PC)، اسکنر، پرینتر، دستگاه کپی، لپتاپ و یا هر دستگاه الکترونیکی مشابه است.
فرض کنید که در شرکتی از هر نوع دستگاه الکترونیکی حداقل یک عدد داشته باشیم. حال چگونه این اجزا را به یکدیگر متصل کنیم؟ برای برقراری ارتباط و ایجاد اتصال میان دستگاههای الکترونیکی باید از تجهیزات شبکه استفاده شود. انواع مختلفی از تجهیزات شبکه وجود دارد که در دودسته تجهیزات پسیو و اکتیو (passive & active) قرار میگیرند.
تجهیزات پسیو شبکه (passive equipment)
پسیو (passive) در انگلیسی به معنای خنثی و منفعل است. در دنیای IT و تجهیزات کامپیوتری به اقلامی که بدون نیاز به قدرت و نیروی الکتریکی میتوانند وظیفه خود را انجام دهند، در دسته تجهیزات پسیو قرار میگیرند. مانند کابلهای شبکه، داکت، انواع رک، کانکتورها و موارد مشابه. اگر دقت کنید کابل یا داکت (منظور از داکت کانال و محفظهای است که کابلهای شبکه از درون آن عبور میکنند) مانند یک جسم خنثی در هر صورتی میتوانند کارایی خود را داشته باشند.
تجهیزات اکتیو شبکه (active equipment)
بر خلاف نوع پسیو، تجهیزات اکتیو (active) شبکه بدون وجود نیرو (برق) هیچ کارایی نخواهند داشت. در زبان انگلیسی اکتیو (active) به معنای فعال است و تجهیزات فعال یا اکتیو مانند روترها، هاب، سوئیچها، مودم و… بدون نیرویی که بتواند آنها را راهاندازی کند، مانند یکتکه پلاستیک و فلز خواهند بود. برای استفاده از ویژگیهای تجهیزات اکتیو باید آنها را به یک منبع نیرو دائمی متصل کرد.
در تیترهای بالا به تجهیزات فعال و غیرفعال اشاره کردیم. اما بدون درنظرگرفتن این نوع دستهبندی بهتر است تا لیستی از تمامی اقلامی که برای راهاندازی یک شبکه (network) نیاز است را بیان کنیم. این موارد عبارتاند از:
- هاب (hub)
- سوئیچ (switch)
- روتر (router)
- Bridge
- Gateway
- مودم (modem)
- Repeater
- Access Point
هاب (hub) چیست و نقش آن در برقراری شبکه
با استفاده از هاب میتوان چندین دستگاه را در شبکه کامپیوتری به یکدیگر متصل کرد. هاب سادهترین جزء در خانواده تجهیزات شبکه است که در دو نوع چند پورت و پورت ساده موجود است. با استفاده از هاب (hub) میتوان سیگنالهای ضعیف شده در شبکه (یک سیگنال بر اثر طولانی بودن مسافتی که درون شبکه طی میکند رفتهرفته ضعیف میشود) تقویت کرد و در نتیجه عملکرد و دقت درخواستها را بالا برد.
مقاله پورت چیست را از دست ندهید.
هابها میتواند به دو صورت دیجیتالی و آنالوگ مورداستفاده قرار گیرند که برای استفاده از هرکدام باید Hub را بر اساس آن پیکربندی کرد. یعنی اگر دادهای که توسط هاب دریافت میشود در قالب دیجیتالی باشد، باید پیکربندی آن به صورتی باشد تا داده را بهصورت بسته (packets) ارسال کند. اما اگر قالب داده دریافتی آنالوگ باشد پیکربندی هاب باید بتواند پاسخ را بهصورت سیگنال ارسال کند.
وظیفه هاب (hub) دریافت و ارسال بستهها (بسته میتواند یک درخواست یا دادهای خاص باشد) به دستگاههای متصل است و نقشی در فیلترینگ بستهها یا توابع آدرسدهی آنها ندارد. یک هاب در لایه فیزیکی Open Systems Interconnection (OSI) کار میکند.
سوئیچ (switch) چیست و نقش آن در برقراری شبکه
سوئیچ (switch) از دیگر اجزای تجهیزات شبکه بوده که نسبت به هاب هوشمندتر است. یک سوئیچ شبکه میتواند اطلاعات محدودی از مسیریابی دادهها و درخواستها را در خود نگهداری کند و اتصال میان روترها و هابها را برقرار کند. بهطورکلی سوئیچ دستگاهی چند پورتی است که عملکرد شبکه را بهبود میبخشد و آدرسهای سختافزاری بستههایی که دریافت میکند را خوانده و آنها را به مقصد میرساند.
کارایی شبکه با بهرهگیری از سوئیچ بالا میرود و امنیت آن بهبود مییابد. زیرا نظارت بر مدارهای مجازی شبکه با استفاده از ابزارهای مانیتورینگ سخت است اما با قابلیت مدار مجازی switch نیازی به مانیتورینگ این مورد نیست. میتوان سوئیچ را دستگاهی در نظر گرفت که بهترین امکانات و ویژگیهای هاب و روتر را در اختیار دارد. زیرا switchها میتوانند در لایه Data Link و حتی OSI کار کنند.
سوئیچها میتوانند در معرض خطراتی مانند Ddos (distributed denial of service) قرار گیرند، ازاینرو باید امنیت آنها تأمین گردد. برای این کار همه پورتهای استفاده نشده در switch را غیرفعال کنید و از DHCP snooping، بازرسی ARP و MAC address filtering استفاده کنید.
روتر (router) چیست و نقش آن در برقراری شبکه
روترها دستگاههای هوشمندی هستند که میتوانند اطلاعات مربوط به شبکههایی که به آنها متصل هستند را ذخیره کنند. این دستگاهها (routers) با استفاده از توپولوژی ترسیم شده شبکه، کمک میکنند تا دادهها و درخواستها به مقصدشان برسند. بیشتر روترها را میتوان طوری پیکربندی کرد که بهعنوان فایروالهای فیلتر کننده بستهها استفاده شود. همچنین یک روتر میتواند از access control lists (ACLs) نیز بهره ببرد.
مطالعه مقاله فایروال چیست و چگونه کار میکند؟ را از دست ندهید.
از طریق روتر میتوان شبکه را به زیر شبکههای کوچکتر تقسیمبندی کرد. به این صورت که روتری میتواند به روتر دیگر متصل شود و زیر شبکه دیگری را تشکیل دهد که بهصورت مستقل اجرا میشود. router با استفاده از سه پروتکل استاندارد: پروتکل اطلاعات مسیریابی (RIP)، پروتکل دروازه مرزی (BGP) و Open Shortest Path First (OSPF) اقدام به برقراری ارتباط میان دستگاههای شبکه و ارسال درخواستها میکند. روترها اولین خط دفاعی شبکه هستند و طوری باید پیکربندی شوند که فقط اجازه انتقال ترافیک مجاز را دهند.
Bridge چیست و نقش آن در برقراری شبکه
از دیگر تجهیزات شبکه میتوان به bridge اشاره کرد که به معنای پل است. همانند پل در دنیای واقعی که برای برقراری ارتباط استفاده میشود، bridgeهای شبکه نیز نقش برقراری ارتباط میان هاستها و بخشهای مختلف شبکه را برعهده دارند. به عبارتی دیگر bridgeها در لایههای Physical، Data Link مدل OSI کار میکنند که برای تقسیم شبکه بزرگتر به شبکههای کوچکتر، با قرارگرفتن بین دو قسمت فیزیکی شبکه و مدیریت جریان داده میان آنها، استفاده میشوند.
رفتهرفته پلها در اجرا و پیادهسازی شبکههای سازمانی جایگاه خود را از دست میدهند زیرا که سوئیچها با کارایی و عملکرد بهتر، میتوانند نقش پل را نیز اجرا کنند.
Gateway چیست و نقش آن در برقراری شبکه
Gateway یا دروازه برای مقابله یا بهتر است بگوییم ترجمه پروتکلهای مختلف در شبکههای مجزا استفاده میشود. gatewayها معمولا در لایههای Transport و Session مدل OIS کار میکنند. به تعبیری دیگر اگر نیاز باشد تا دو شبکه مجزا که هریک دارای الگوریتمهای مسیریابی، پروتکلها، توپولوژی، سرویس نام دامنه، رویهها و سلسهمراتب مربوط به مدیریت شبکه متفاوت هستند را به هم وصل کرد، از gateway یا دروازه استفاده میشود.
روترها مدل سادهتری از دروازهها هستند که تقریبا میتوان گفت gateway اغلب ویژگیهای روتر را دارد. در حقیقت روتر با قابلیت ترجمه پروتکلها و الگوریتمها تبدیل به دروازه (gateway) میشود.
مودم (modem) چیست و نقش آن در برقراری شبکه
مودمها (modulators-demodulators) برای انتقال سیگنالهای دیجیتال تبدیل شده از دادههای آنالوگ خطوط تلفن استفاده میشود. یعنی دادهای که بهصورت آنالوگ و با استفاده از خطوط تلفن ارسال میگردد از طریق مودم دریافت شده و به حالت دیجیتال تبدیل میشود. برای انتقال اطلاعات در مسیر یک شبکه اگر از امواج رادیوی (وایرلس wireless) استفاده کنیم باید دو مودم (modulators-demodulators) برای تبدیل آنالوگ به دیجیتال سپس تبدیل دیجیتال به آنالوگ تهیه شود.
در اکثر خانههایی که از اینترنت بیسیم (WiFi) برای ارتباط با شبکه استفاده میشود، یک مودم وجود دارد که وظیفه تبدیل و ارسال امواج دیجیتال بر عهده اوست. Modemها در هر دولایه Physical و Data Link کار میکنند.
Repeater چیست و نقش آن در برقراری شبکه
Repeater یا تکرار کنندهها نقش افزایش قدرت سیگنالها را دارند. برای مثال زمانی که با یک ماشین قصد سفر دارید، بعد از طی یک مسافت ثابت باید مقداری سوخت برای خودروی خود دریافت کنید. یعنی طیکردن مسافت نیازمند نیرو و عاملی تقویتکننده است. در شبکههایی بزرگ که کابلهای شبکه به طول چند کیلومتر تعبیه شدهاند، نیاز به repeatorهایی است تا سیگنالهای ضعیف شده در طول مسیر را دریافت کرده، تقویت کند و سپس دوباره ارسال کند.
استاندارد استفاده از تکرار کنندهها در کابلهای LAN شبکه معمولا 100 متر است و باید اشاره کرد که repeator در لایه فیزیکی network کار میکند.
Access point چیست و نقش آن در برقراری شبکه
نقاط دسترسی که در زبان کامپیوتری با نام AP (access point) شناخته میشوند از نظر فنی میتوانند اتصال سیمی یا بدون سیم داشته باشند اما معمولا نقطه دسترسی (AP) یک دستگاه بیسیم است. نقاط دسترسی بیسیم (WAP) شامل یک گیرنده و یک فرستنده (transceiver) هستند که شبکه بیسیم (WLAN) را به وجود میآورد. نقاط دسترسی اغلب دستگاههایی از شبکه بوده که با یک آداپتور و آنتن تجهیز شدهاند و همچنین دارای چند پورت نیز هستند که راهی برای گسترش مشتریان و کاربران اضافی در اختیار شبکه قرار میدهد.
APها یا چاق و یا نازک (fat یا thin) هستند. Fat AP که با عنوان نقاط دسترسی مستقل نیز شناخته میشوند، باید بهصورت دستی متناسب با امنیت و تنظیمات شبکه پیکربندی شوند. اما thin AP را میتوان با یک کنترلگر از راه دور تنظیم و پیکربندی کرد.
چالشهای تجهیزات شبکه در دنیای امروز
پرداختن به مسائل سختافزاری رایج مثل اُورلود شدن سرورها یا گرم شدن بیش از حد سرورها برای هر کسبوکاری بینهایت مهم است و بیتوجهی به آنها میتواند هزینههای هنگفتی بهدنبال داشته باشد. بنابراین در این بخش قصد داریم با برخی چالشهای مهم تجهیزات شبکه در دنیای امروز آشنا شویم.
چالشهای اتصال فیزیکی
باید بدانید که خرابی کابلها و کانکتورها میتواند باعث خطای شبکه شود. هر آسیبی که به کابل مسی یا کانکتور فیبر نوری وارد شود، میتواند حجم داده قابل انتقال را تا مقدار قابل توجهی کاهش دهد و باعث از بین رفتن بستهها شود.
برای مقابله با این چالش میتوان از نرمافزارهای مانیتورینگ با قابلیت نظارت بر کابلها و کانکتورها استفاده کرد. این نرم افزارها خطاهای مربوط به رابطهای شبکه را اندازه میگیرند و در صورت شناسایی هرگونه مشکل، هشدار میدهند.
دستگاههای سخت افزاری ناکارآمد
امکان خرابی تکتک تجهیزات شبکه وجود دارد. فایروالها، روترها، سوئیچها و اکسس پوینتها خراب میشوند و این غیر قابل اجتناب است. همیشه و هر لحظه اطمینان از پیکربندی مناسب همه دستگاههای شبکه ضروری است؛ چون مشکلات پیکربندی نادرست روی بخشهای مختلف شبکه و در نتیجه عملکرد کل شبکه تأثیر میگذارند.
مشکلات DNS
سیستم نام دامنه یا dns مشابه یک دایرکتوری برای اینترنت است که نام دامنه را با آدرس ip مطابقت میدهد. اکثر شبکهها از مشکلات dns رنج میبرند. مشکلاتی که به دلیل خرابی سختافزار در ماشین میزبان یا در شبکه ایجاد شدهاند. چنین چالشهایی را میتوان با عیبیابی تنظیمات پیکربندی و تجهیزات شبکه توسط یک نرم افزار مانیتورینگ برطرف کرد.
مسائل مربوط به دما
بیشتر خرابیهای سخت افزاری به دلیل افزایش غیرعادی دما اتفاق میافتد. گرمایش یا سرمایش غیرعادی در واحدهای شبکه میتواند باعث خاموشی یا یخزدگی ناگهانی سیستمهای سخت افزاری شده و در نهایت به خرابی آنها منجر گردد. از آنجا که دستگاههای شبکه مقادیر بسیار زیادی از داده را محاسبه میکنند، شرط کارآمدی شبکه حفظ دمای بهینه است.
مشکلات تهویه
با افزایش دمای تجهیزات، کارایی و سرعت عملکرد شبکه افت میکند و حتی بسیاری مواقع سیستمها از بین میروند. تهویه ضعیف ناشی از چیدمان نامناسب دستگاهها یا راهاندازی اشتباه فنهای خنککننده نمیتواند گرمای اضافه را کنترل کرده و تأثیر نامطلوبی بر بهرهوری شبکه میگذارد.
استفاده بیش از حد از ظرفیت
بهرهبرداری از ظرفیت مازاد تجهیزات سختافزاری، کندی شبکه را به دنبال دارد و یکی از چالشهای مهم مربوط به تجهیزات شبکه است. در این حالت دستگاهها با منابع محاسباتی محدود با بار کاری بسیار زیاد تحت فشار قرار میگیرند و برای مقابله با آن میتوان به تکنیکهای خوبی مثل تقسیم بار کاری و توزیع آن میان سایر دستگاههای شبکه روی آورد.
نوسان در منبع تغذیه
کوچکترین اتصالی در کابلهای رابط یا سایر عوامل خارجی میتواند منجر به نوسان قابل توجه در منبع تغذیه شود. حتی گاهی اوقات افزایش ناگهانی باعث اتصال کوتاه و قطعی ناخواسته میشود که میتواند بر عملکرد یک دستگاه یا کل شبکه تأثیر بگذارد.
جمعبندی
برای داشتن یک شبکه درونسازمانی برای سازمان، شرکت و محل کار خود باید ابتدا توپولوژی مناسب network خود را رسم کنید. سپس بر اساس آن topology، نوع تجهیزات موردنیاز برای راهاندازی شبکه را تعیین کرده و شروع به نصب اتصالات آنها کنید. انواع تجهیزات شبکه اعماز: هاب، سوئیچ، روتر، پل (bridge)، تکرارکننده (Repeater)، AP، مودم و دروازه (gateway) است.
در این مقاله به بررسی تکتک این تجهیزات بهصورت جداگانه پرداخته شد تا با نقش و کارکرد هرکدام از آنها بهصورت کلی آشنا شوید. تقریبا 80 درصد کسبوکارها و بیزینسهای بزرگ یا کوچک از شبکه برای مدیریت و ذخیره دادههای خود استفاده میکنند که این نشان از اهمیت راهاندازی و اجرای شبکه و تجهیزات آن است. با مطالعه این مقاله امیدواریم تا پاسخهایی برای سوالات خود به دست آورید.
دیدگاهتان را بنویسید