هرآن چیزی که لازم است درباره راه‌اندازی شبکه بدانید.
راه‌اندازی شبکه برای کسبوکارهایی که به‌اندازه کافی منابع و زیرساخت دارند یک امر ضروری و مهم است. منظور از منابع و زیرساختهای کافی می‌تواند تعدادی سیستم کامپیوتری، دستگاه‌های چاپ و تکثیر، نمایشگر، کنترل‌گر و… باشد که با اتصال آن‌ها به یکدیگر، می‌توان عملکرد و بهره‌وری آن‌ها را افزایش داد.
اگر بیزینسی را اداره می‌کنید که حداقل از 5 دستگاه الکترونیکی در آن استفاده می‌شود، بهتر است کم‌کم به فکر اجرای نتورک برای خود باشید. اما برای راه‌اندازی شبکه کامپیوتری از کجا باید شروع کرد؟ به چه تجهیزاتی برای انجام این کار نیاز است؟ نقشه راه چیست و چگونه می‌توان شبکه‌ای با حداکثر سرعت و بهره‌وری در کنار حداقل هزینه داشت؟ برای پیداکردن پاسخ تک‌تک این سوالات بهتر است تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
فهرست عناوین مقاله
شبکه چیست و چرا باید از آن در کسب‌وکارمان استفاده کنیم؟
در دنیای کامپیوتر و بهتر است بگویم IT، به برقراری ارتباط میان تجهیزات و اجزای مختلف در دسترس شبکه می‌گویند. برای مثال اگر دو سیستم کامپیوتری را همراه با یک دستگاه کپی، یک اسکنر و یک تلویزیون در یک اتصال واحد قرار دهیم، شبکه ایجاد خواهد شد. در جهت بهبود تعریف شبکه باید اشاره کرد که در دنیای واقعی ارتباط میان هر نوع اشیاء یک شبکه را تشکیل می‌دهد.
مانند کنترل تلویزیون با نمایشگر آن یا کلید روشن خاموش لامپ با خود لامپ و حتی ارتباط شلنگ گاز با اجاق‌گاز. امروزه شاهد استفاده از شبکه‌های کامپیوتری در ابعاد و حوزه‌های مختلف هستیم. مانند امور بانکداری، پروسه اداری آموزش و پرورش، خرید بلیت، رزرو هتل، خرید غذا، امور حمل‌ونقل و… . اما دلیل این موضوع چیست؟ چرا باید از یک شبکه رایانه‌ای برای خرید مواد غذایی استفاده کرد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت: به دلیل مزایای فراوانی که ارتباطات دیجیتالی، به لطف شبکه‌های کامپیوتری، مانند پردازش، ذخیره و نگهداری، حفاظت و حراست از داده‌ها برآورده می‌سازد، روزبه‌روز شاهد اضافه‌شدن کسبوکارهای بیشتری به آن هستیم. همچنین به دلیل:
- افزایش بهره‌وری کارمندان و بازدهی منابع
- کاهش هزینه‌ها
- افزایش سرعت در پاسخ‌گویی و ارائه خدمات با محصولات
- راحتی در استفاده
- کاهش چشمگیر منابع فیزیکی
- و…
چرا نباید بیزینسی از آن استفاده نکند؟ دنیای امروزه دنیای ارتباطات است و جاماندن از آن یعنی شکست. با همه‌گیری کرونا کاملا مشخص شد که کسبوکارهایی که از این بستر استفاده نمی‌کنند در رقابت با حریفان خود بلعیده خواهند شد.
برای چه کسبوکارهایی نیاز به راه‌اندازی شبکه کامپیوتری است؟
بهتر است اشاره کنیم که منظور از راه‌اندازی شبکه در این تیتر، اجرای یک زیرساخت مناسب برای برقراری ارتباط میان دستگاه‌های الکترونیکی (کامپیوتر، اسکنر، مانیتور، دستگاه کپی و…) موجود در یک سازمان است. اما در پاسخ به این سوال که برای چه کسبوکارهایی نیاز به راه‌اندازی یک شبکه است، باید گفت اگر مجموعه دارید (در هر حوزه‌ای از تولید کفش گرفته تا تولید مواد غذایی، فروشگاه لباس، کافی‌نت و…) که در آن بیش از 5 دستگاه الکترونیکی وجود دارد، بهتر است کم‌کم به فکر اجرای یک شبکه برای منابع خود باشید.
با انجام این کار می‌توانید اطلاعات و داده‌های مربوط به فعالیت خود را به‌صورت متمرکز و حراست شده در قالب فایل‌های دیجیتالی ذخیره و آنالیز کنید. همچنین به لطف ارتباط از راه دوری که اینترنت در اختیار ما قرار داده است، می‌توان در هرجایی و با هر دستگاهی با امنیت کامل به اطلاعات دسترسی پیدا کرد.
برای راه‌اندازی شبکه رایانه‌ای خود از کجا شروع کنیم؟
ذکر این موضوع خالی‌ازلطف نیست که اگر در این حوزه تخصص کافی ندارید، کاری از دست شما برای اجرا و پیاده‌سازی شبکه برنمی‌آید. چون این پروسه نیازمند تخصص و تجربه کافی است تا از ارزشمندترین دارایی کسب‌وکار شما یعنی داده‌ها و اطلاعات، در بهترین حالت ممکن حراست و استفاده شود.
برای شروع، اولین قدم پیداکردن یک فرد یا تیم متخصص و باتجربه در این حوزه است. ایشان با درنظرگرفتن خواسته‌های کارفرما در کنار منابع موجود، مقدار بودجه تخصیص‌داده‌شده برای این کار، نقشه مکان اجرای شبکه و المان‌های دیگر راه‌اندازی شبکه را استارت می‌زنند.
طراح شبکه کیست و مراحل طراحی شبکه
همان‌طور که اشاره شده برای شروع فرایند اجرا، نصب و راه‌اندازی شبکه‌های رایانه‌ای، نیاز به استخدام یک فرد و یا تیم مجرب است. در کسبوکارهای کوچک و متوسط که شبکه کامپیوتری اجرایی پیچیدگی چندانی ندارد، استفاده از یک فرد متخصص کفایت می‌کند. اما در سازمان‌های بزرگ و شرکت‌های توسعه‌یافته نیاز به یک تیم متخصص است تا هم سرعت و هم دقت کارافزایش یابد.
به کسی که عهده‌دار اجرا و پیاده‌سازی شبکه خواهد بود، طراح شبکه و به مجموعه فرایندهایی که در نهایت منجر به ایجاد شبکه می‌شود، طراحی شبکه می‌گویند. مجموعه فرایندهایی که منجر به طراحی شبکه می‌شود شامل موارد زیر است:
- ارزیابی و جمع‌آوری داده‌های موردنیاز
- ترسیم توپولوژی لوجیکال و فیزیکال
- تهیه و خریداری تجهیزات موردنیاز
- نصب اتصالات مربوط به تجهیزات شبکه
- تست عملکرد شبکه قبل از برقراری اتصالات با دستگاه‌ها
- متصل کردن دستگاه‌ها و نصب نرم‌افزار‌های موردنیاز بر روی آن‌ها
- پشتیبانی از شبکه کامپیوتری راه‌اندازی شده
کدام نوع اتصال برای راه‌اندازی شبکه مناسب است؟
در حالت کلی سه مدل شبکه (بر اساس نوع اتصالات) وجود دارد. شبکه کابلی، شبکه وایرلس و شبکه ترکیبی. در نوع اول یعنی شبکه کابلی پل ارتباطی و ستون فقرات نتورک کابل شبکه است که حالت فیزیکی داشته و از نظر امنیت در سطح بالاتری قرار دارد. اما برای خرید و اجرای شبکه با استفاده از کابل شبکه نیاز به‌صرف هزینه زیادتری نسبت به موارد دیگر خواهد بود.
در نوع دوم (wireless network) اطلاعات با استفاده از سیگنال‌های رادیویی ارسال می‌شود که برای این کار نیاز به یک گیرنده و فرستنده است. از معایب این نوع اتصال می‌توان به افت قدرت سیگنال با افزایش فاصله یا وجود یک مانع مانند دیوار اشاره کرد. (البته انواع مختلفی از اتصال بی‌سیم یا وایرلس وجود دارد که در راه‌اندازی شبکه‌های رایانه‌ای از نوع رادیویی و موجی آن استفاده می‌شود)
مقاله صفر تا صدراه اندازی شبکه وایرلس را پیشنهاد می کنیم.
اتصال آخر نیز حاصل ترکیب دو مورد قبلی است. یعنی استفاده از اتصالات بی‌سیم و کابلی برای اجرا و پیاده‌سازی شبکه که در بیشتر از 90 درصد طراحی‌های شبکه از این مورد بهره می‌برند.
زیرساختهای موردنیاز برای راه‌اندازی شبکه
اگر قصد دارید تا پردازش و ذخیره‌سازی اطلاعات خود را در بستر نتورک رایانه‌ای اجرا کنید، ابتدا باید زیرساختهای موردنیاز برای آن را داشته باشید. ابتدایی‌ترین و اصلی‌ترین زیرساخت برای داشتن یک network، تعدادی کامپیوتر و لوازم جانبی است. البته که بدون داشتن حداقل دو کامپیوتر چگونه قرار است تا آن‌ها را به هم وصل کنیم!
سپس نیاز به لوازم و تجهیزات اجرایی شبکه مانند هاب، سوئیچ، روتر، مودم، کابل شبکه، داکت، رک، bridge، تکرارکننده و موارد دیگر خواهد بود. این لوازم و تجهیزات مسئول انتقال درخواست‌ها (یک درخواست ممکن است شامل یک پیام یا داده باشد) در طول اتصال خواهند بود. برای مثال وظیفه یک هاب ایجاد ارتباط میان کامپیوتر‌های مختلف یا وظیفه تکرارکننده یا repeater تقویت سیگنال‌های فرستاده شده در یک مسیر طولانی است.
مقاله هر آن چیزی که لازم است درباره زیر ساخت شبکه بدانید را ازدست ندهید.
برخی از تجهیزات ذکر شده مانند هاب، سوئیچ، روتر و مودم برای انجام وظایف خود نیاز به نیرویی محرک دارند. این تجهیزات در دسته منابع اکتیو (active) قرار می‌گیرند. اما تجهیزات و لوازم جانبی دیگر مانند کابل شبکه، داکت (داکت یک نوع محفظه است که برای نگهداری و محافظت از کابل‌های شبکه، برق، فیش‌ها و… کاربرد دارد) و رک حالتی بی‌جان دارند. یعنی برای راه‌اندازی آن‌ها نیاز به نیروی برق نیست. این دسته از منابع و زیرساختهای شبکه، پسیو (passive) نامدارند.
پشتیبانی نتورک بعد از راه‌اندازی آن
شاید فکر کنید که بعد از تهیه زیر‌ساخت‌ها و اجرای شبکه توسط یک طراح، همه‌چیزتمام شده است. اما در حقیقت این‌طور نیست. یک شبکه ممکن است در طول زمان با مشکلاتی از قبیل خرابی تجهیزات، خارج‌شدن برخی اجزا از پیکربندی و تنظیمات، قطعی شبکه، آسیب کابل شبکه و… مواجه شود. ازاین‌رو همواره باید به فکر پشتیبانی شبکه خود نیز باشید تا خسارت‌های وارد شده در زمان بروز مشکلات به حداقل برسد.
مانند بک‌آپ‌گیری مداوم و مستمر از داده‌ها و دیتابیس. برای جلوگیری از ازبین‌رفتن تمامی داده‌ها در شرایط مختلف مانند مسدود شدن شبکه به دلیل مشکلات ذکر شده یا حتی حملات سایبری، باید و باید به‌صورت مداوم و دوره‌ای از اطلاعات خود یک پشتیبان بگیرید. همچنین یکی از وظایف تیم پشتیبانی شبکه، عیب‌یابی سریع و ارائه پیشنهادها مناسب برای حل آن در کمترین زمان و با حداقل بودجه است. این کار از قطع دسترسی شبکه برای مدت طولانی یا صرف هزینه‌های سنگین برای حل آن جلوگیری می‌کند.
مطالعه حملات مهندسی اجتماعی چیست؟ را پیشنهاد می کنیم.
در کسبوکارهای گسترده علاوه بر بک‌آپ‌گیری، عیب‌یابی و ارائه راحلی مناسب و انجام‌پذیر، پشتیبانی نتورک شامل مباحث تخصصی‌تری نیز می‌شود که در مقاله‌ای جدا به بررسی کامل آن پرداخته‌ایم.
تاثیر توپولوژی مناسب در اجرای ارزان شبکه
توپولوژی در دنیای شبکه و IT، به نقشه جریان داده و محل قرارگیری تجهیزات گفته می‌شود. در حالت کلی دو نوع توپولوژی شبکه وجود دارد. توپولوژی لوجیکال (logical) و توپولوژی فیزیکال (physical). منظور از توپولوژی لوجیکال در راه‌اندازی شبکه، تفسیر مسیر جریان داده‌ها و درخواست‌ها است. مانند قوانین مربوط به جهت حرکت خودروها در خیابان.
اما نوع دوم یعنی physical topology که خود به 6 مدل مختلف تقسیم‌بندی می‌شود، ترسیم نقشه جای‌گذاری تجهیزات شبکه و دستگاه‌ها است. مانند نقشه یک ساختمان یا یک شهر که در آن‌ها محل اتاق‌ها یا خانه‌ها مشخص است. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که چگونه می‌توان با ترسیم توپولوژی مناسب در هزینه‌های مربوط به اجرا و پیاده‌سازی شبکه صرفه‌جویی کرد؟
در پاسخ باید گفت که برای این کار المان‌های زیادی دخیل هستند. مانند تعیین بهترین محل برای تجهیزات شبکه تا از حداقل قطعات (هاب، سوئیچ، روتر، مودم و…) استفاده شود یا ترکیب مناسب انواع اتصالات به‌منظور افزایش کارایی و کاهش منابع مصرفی (مانند استفاده مناسب از اتصال وایرلس برای کاهش هزینه خرید کابل شبکه). پس یک طراح مجرب و متخصص شبکه می‌تواند با ترسیم یک توپولوژی خلاقانه تا میزان قابل‌توجهی در هزینه‌های در نظر گرفته شده، صرفه‌جویی کند.
مطالعه مقاله سوئیچ شبکه چیست را ازدست ندهید.
اجرای تست‌های نفوذ مداوم بعد از راه‌اندازی شبکه
متأسفانه یکی از نقاط ضعف راه‌اندازی شبکه، امنیت پایین و آسیب‌پذیری بالای آن در برابر تهدیدات و حملات سایبری است. اما به لطف پیشرفت تکنولوژی و استفاده بیش از 90 درصد مردم جهان از شبکه (یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های موجود اینترنت است)، سرمایه‌گذاری‌های بزرگی برای کاهش تهدیدات و افزایش امنیت این مقوله انجام‌گرفته شده. برای مثال طراحی و اجرای یک فایروال مناسب بر اساس سیاست‌ها و سلسله‌مراتب شرکت، یکی از روش‌های موثر برای دفع درصد بالایی از حملات سایبری است.
طراح شبکه بعد از پیاده‌سازی نتورک رایانه‌ای، باید در جهت افزایش امنیت و تست نفوذ شبکه نیز اقداماتی انجام دهد. منظور از تست نفوذ شبکه، امتحان روش‌هایی برای نفوذ و استفاده از تست‌های مشابه هک برای محک‌زدن میزان مقاومت و امنیت network است. برای این کار یک فرد متخصص به‌صورت کاملا قانونی مانند یک هکر سعی در نفوذ به سیستم اجرایی می‌کند و سپس یا جمع‌آوری داده‌هایی از تلاش‌های صورت‌گرفته، باگ‌ها و ضعف‌های امنیتی برطرف خواهد شد.
Network monitoring بعد از نصب و راه‌اندازی شبکه رایانه‌ای
نظارت بر شبکه که شامل زیر نظر داشتن ترافیک ورودی، داده‌های کاربران، اطلاعات ورودی و خروجی در بستر شبکه و… می‌شود، از دیگر نکاتی است که بعد از راه‌اندازی شبکه رایانه‌ای باید آن را در دستور کار قرارداد. نتورک مانیتورینگ می‌تواند کمک بسیار خوبی برای توسعه و پیشرفت کسب‌وکار‌ها باشد. به این صورت که با جمع‌آوری تمامی داده‌های جریان یافته در شبکه و تجزیه‌وتحلیل آن، می‌توان نکات ریز درشتی از گوشه کنار نتورک بیزینس‌ها به دست آورد.
برای مانیتورینگ شبکه بعد از پیاده‌سازی آن، نرم‌افزار‌ها و سرویس‌های مختلفی وجود دارد. تعدادی از بهترین نرم‌افزار‌ها و سرویس‌های ارائه‌دهنده network monitoring عبارت‌اند از:
- SolarWinds Network Performance Monitor
- NinjaOne (Formerly NinjaRMM)
- Datadog
- Obkio
- ManageEngine OpManager
- Site24x7 Network Monitoring
شاید در نگاه اول نظارت بر ترافیک شبکه برای مدیران کسبوکارهای زیادی بی‌اهمیت باشد ولی باید اشاره کرد که شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل، مایکروسافت، فیسبوک (متا) و… هزینه‌های سنگینی برای این کار در نظر می‌گیرند. تا جایی که ممکن است تا میلیون‌ها دلار در سال برای این امر تخصیص داده شود. از جمله مزایای نظارت بر ترافیک بعد از راه‌اندازی شبکه کامپیوتری می‌توان به استفاده بهتر از منابع موجود، پیش‌بینی و تشخیص سریع تهدیدات، بررسی قسمت‌های مختلف و ارزش‌گذاری درست بر اساس اهمیت و… اشاره کرد.
برای مطالعه بیشتر مقاله مانتیورینگ شبکه چیست؟ را ازدست ندهید.
تجربه ثابت کرده است که برای داشتن پیشرفت در هر شبکه‌ای مانیتورینگ (monitoring) آن را از یاد نبرید.
جمع‌بندی
در جهان امروزی کم‌تر کسی می‌تواند ادعا کند که از انواع مختلف شبکه و بخصوص اینترنت استفاده نمی‌کند. همچنین با اتفاقاتی که در سال‌های اخیر با شیوع ویروس کرونا رخ داد، کسبوکارهای زیادی که از network برای ارائه خدمات و محصولات خود استفاده می‌کردند علاوه بر این‌که آسیبی ندیدند بلکه پیشرفت بزرگی نیز کردند.
در این مقاله سعی شد تا به چند مورد از مهم‌ترین نکاتی که باید برای راه‌اندازی شبکه در نظر بگیرید اشاره کنیم. اگر کسب‌وکار شما تابه‌حال وارد این حوزه نشده است پیشنهاد می‌کنیم تا هرچه سریع‌تر اقدامات لازم را انجام دهید. همواره بیزینس‌هایی که از تغییر جا می‌مانند، بیزینس‌هایی شکست‌خورده هستند.
دیدگاهتان را بنویسید