همه چیز درباره تست نفوذ شبکه
تست نفوذ شبکه راهکاری خلاقانه برای بررسی، شناسایی و رفع مشکلات، حفره‌های امنیتی، باگ‌ها و اشکالات کدنویسی است. در دنیای فناوری امکان دارد که با سوءاستفاده از این مشکلات، ساختار و معماری کلی شرکت‌هایی که بر پایه شبکه بنا شده‌اند، تهدید شود. همواره افراد سرکش و خرابکار زیادی وجود دارند که با کنجکاوی در اطلاعات دیگر سازمان‌ها موجب ضرر و صدمات مالی و حقوقی برای آن‌ها می‌شوند.
براین‌اساس همواره شرکت‌های بزرگ برای تقویت امنیت شبکه خود از روش‌های متنوعی مانند تست نفوذ شبکه یا penetration security که به‌اختصار pen security نیز نامیده می‌شود، استفاده می‌کنند. در ادامه قصد داریم تا با بررسی کامل راهکار نامبرده شده، شما را بیشتر با موارد امنیتی ضروری برای شبکه آشنا کنیم.
فهرست عناوین مقاله
تست نفوذ شبکه چیست؟
به استفاده از هر روش و راهی برای نفوذ به شبکه و زیرساخت‌های یک سازمان که توسط هکر اخلاقی یا ethical hackers انجام می‌شود، تست نفوذ شبکه می‌گویند. با ارائه تعریف کاملی از ethical hackers و شبکه، با یک مثال، تست نفوذ امنیت را بهتر درک خواهیم کرد.
ابتدا بهتر است اشاره شود که شبکه یا network به تعامل و اتصال هر نوع شی برای کارایی بهتر و اشتراک‌گذاری اطلاعات گفته می‌شود. شبکه می‌تواند یک بانک مانند بانکی ملی ایران باشد که میان کارمندان و ارباب‌رجوع‌ها تعامل اطلاعاتی و مالی وجود دارد. در دنیای IT نیز به اتصال و تعامل میان سیستم‌ها و کامپیوتر‌ها شبکه گفته می‌شود.
ethical hackers یا همان هکر اخلاقی به فردی با مهارت‌های بالا در نفوذ به دیوار‌های امنیتی یک زیرساخت گفته می‌شود که با گواهی معتبر و رضایت کامل طرف قرارداد، نفوذ و هک را انجام می‌دهد. در حقیقت در زمان نفوذ به شبکه توسط یک هکر اخلاقی، هیچ نقض قانونی و حقوقی رخ نخواهد داد.
با این تعاریف با یک مثال ملموس می‌توان تست نفوذ شبکه را عمیقا درک کرد. Pen security مانند مانوری است که در یک بانک از طرف چندین دزد انجام می‌گیرد تا بررسی شود که در شرایط یکسان و در دنیای واقعی عملکرد سیستم‌های امنیتی بانک تا چه حد کارایی دارد. در این جا دزدان افرادی استخدام شده از طرف بانک هستند که کاملا قانونی این کار را انجام خواهند داد.
چرا تست نفوذ شبکه انجام می‌گیرد؟ مزیت‌های انجام این کار چیست؟
شاید برای برخی این سوال پیش آید که چرا تست نفوذ شبکه یکی از مهم‌ترین بخش امنیت شبکه است؟ چرا در برخی موارد شرکت‌های بزرگی مانند گوگل، مایکروسافت، آمازون، نتفلیکس و دیگر شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه فناوری، سالانه میلیون‌ها دلار صرف تست امنیت شبکه و زیر ساخت‌های خود می‌کنند؟ در جواب این سوالات باید گفت که پیشگیری بهتر از درمان است!
با انجام تست‌های نفوذ شبکه به‌راحتی می‌توان ضعف‌های امنیتی را پیدا و نسبت به رفع آن‌ها اقدام کرد. حتی در مواردی میزان خسارت ناشی از هک به زیرساخت‌های شبکه برآورد می‌شود و نسبت به جبران این خسارات، شرکت‌ها می‌توانند بهتر برنامه‌ریزی کنند. در نهایت می‌توان مزایای تست نفوذ و pen security را به موارد شرح داد:
- پیداکردن اشکالات، باگ‌ها، حفره‌های امنیتی موجود در تمامی بخش‌های شبکه و رفع آن‌ها
- بررسی روش‌های موجود و ممکن برای نفوذ به شبکه و اعمال فیلتر یا نظارت دقیق‌تر بر این کانال‌ها
- بررسی میزان خسارت مالی و حقوقی که ممکن است در زمان نفوذ و هک انجام گیرد و اعمال برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای بیمه یا جبران خسارات وارده
- افزایش امنیت شبکه مورداستفاده و در نتیجه افزایش اعتبار شرکت
- بهبود عملکرد شبکه در فیلتر‌هایی مانند دیوار آتش یا firewall
- باخبر شدن از نقاط ضعف و جلوگیری از سوءاستفاده اشخاص مختلف از این نقاط
- برآورد نسبی از میزان امنیت موجود در شبکه قبل از رفع باگ‌های پیداشده در تست نفوذ
جنبه‌های مختلف نفوذ به شبکه
خلاقیت انسان‌ها در رفع مشکلات و ایجاد راه‌حل‌های جدید محدودیتی ندارد و از هر روش و راهکاری می‌تواند برای شکستن سدها استفاده کند. یعنی هر وصله امنیتی برای شبکه اتخاذ شود، بعد از مدتی نیاز به بهبود و به‌روزرسانی آن است. زیرا خلاقیت هکر‌ها در عبور از دیوار‌ها و فیلتر‌های امنیتی به صورتی است که در مواردی هک و نفوذ از جایی انجام می‌گیرد که حتی تصور آن نیز دور از انتظار است.
در نتیجه باید به‌صورت مداوم ابزار‌ها، کد‌های شبکه، دیوار آتش و دیگر موارد امنیتی اعمال شده بروز شود تا با راهکارهای روز جلوگیری از نفوذ، شبکه شما ایمن شود. علاوه بر این موضوع، با انجام تست‌های نفوذ در دوره‌های زمانی ثابت یا متغیر (ولی مداوم) می‌توان از باگ‌ها و حفره‌های خارج از دید نیز باخبر شد.
اما در حالت کلی نفوذ به شبکه در دو حالت صورت می‌گیرد:
- نفوذ از خارج یا External penetration
- نفوذ از داخل یا Internal penetration
نفوذ از خارج یا External penetration
منظور از این نوع هک و نفوذ، استفاده از تمامی بستر‌های یک شرکت که به‌صورت شهودی در اختیار کاربران قرار گرفته، برای رخنه به دیتابیس سازمان‌ها و دسترسی به منابع و اسناد آن‌ها است، مانند سایت، اپلیکیشن سازمان و… . برای مثال استفاده از برنامه بانکی بانک صادرات برای نفوذ به شبکه، جنبه خارجی یا همان نفوذ از خارج تلقی می‌شود.
در زمان هک سیستم و سرور‌های سازمان از طریق External penetration، هکر از باگ‌ها و حفره‌های امنیتی موجود در نرم‌افزار (سایت یا برنامه کاربردی و…) استفاده کرده و در شبکه رخنه می‌کند. برای رفع این نوع جنبه نفوذ، نیاز است تا کد‌ها و وصله‌های امنیتی اعمال شده برای امنیت بیشتر درگاه‌ها، دوباره بررسی شوند و در بازه زمانی معین نسبت به به‌روزرسانی موارد و وصله‌های امنیتی اقدام شود.
نفوذ از داخل یا Internal penetration
در این نوع رخنه امنیتی، فرد خرابکار خارج از مسیری که به فایروال (firewall) ختم می‌شود، اقدام به هک و نفوذ می‌کند. مانند استفاده از ایمیل یک کاربر مجاز یا حتی خرابکاری توسط یک کارمند سرکش که به آن‌سوی دیوار آتش دسترسی دارد. برای مثال همان بانک را در نظر بگیرید که تعدادی کارمند دارد.
ممکن است که یکی از کارمندان به دلایلی متعدد مانند فشار اقتصادی قصد سرقت از بانک را داشته باشد. یا با یک پیشنهاد چرب از طرف دزدها، تصمیم به همکاری برای سرقت راحت‌تر گیرد. به این نوع دزدی یا نفوذ به اسناد، منابع و اطلاعات، نفوذ از داخل می‌گویند که همان استفاده از ضعف‌های پشت دیوار آتش است. شایان به ذکر است که ممکن است کارمند بدون آگاهی مورد حمله توسط هکر قرار گیرد (مانند یک ایمیل مخرب) و بدون همکاری، از اطلاعات امنیتی وی برای نفوذ از داخل استفاده کنند.
مراحل تست نفوذ به شبکه توسط هکر اخلاقی
زمانی که برای بانک خود یک یا چند دزد را انتخاب می‌کنید تا از میزان امنیت سیستم بانکداری و سیاست‌های امنیتی در حال اجرا آگاه شوید، این دزدها ممکن است از روش‌های خاصی برای نفوذ به بانک و بازکردن گاوصندوق استفاده کنند. مانند استفاده از یک دستگاه برش فلز مجهز یا هر چیز دیگری. در نهایت با دانستن روش دزدها در ورود به شبکه بانکی، می‌توان راهکار‌هایی را اتخاذ کرد. مانند استفاده از یک آلیاژ قوی و با ضخامت بالا به‌منظور جلوگیری از نفوذ به گاوصندوق.
دقیقا در تست نفوذ شبکه توسط یک هکر اخلاقی یا ethical hackers، روش‌های خاصی برای نفوذ به شبکه استفاده می‌شود که بر اساس سیستم‌های امنیتی مختلف ممکن است روش‌ها متفاوت باشد. اما یک هکر از کجا باید بداند که کدام روش و راهکار مناسب برای نفوذ است؟ برای رفع این باگ چه‌کار باید انجام داد؟ دانستن پاسخ این سوالات، نیازمند طی‌کردن مراحل تست نفوذ به شبکه است که به شرح زیر است:
- Planning and reconnaissance (شناسایی و برنامه‌ریزی)
- Scanning (اسکن سیستم)
- Gaining Access (به‌دست‌آوردن دسترسی)
- Maintaining access (حفظ دسترسی)
- Analysis (تحلیل و بررسی)
Planning and reconnaissance
در اولین مرحله از تست نفوذ شبکه نیاز است تا دو مورد بررسی شود:
- هدف از تست، محدوده تست نفوذ و این که باید مشخص شود به چه روشی (روش‌های تست نفوذ شبکه در ادامه بررسی شده است) و به کدام قسمت از شبکه باید نفوذ انجام گیرد.
- جمع‌آوری اطلاعات مانند آدرس دامنه، DNS، آی‌پی‌های شرکت و… برای فهمیدن روش کار شبکه هدف و یافتن مشکلات و حفره‌های امنیتی.
Scanning
در محله دوم باید بررسی شود که امنیت شبکه در زمان‌های استفاده از روش‌های مختلف برای نفوذ، به چه صورت پاسخ می‌دهد. معمولا به دو حالت عمل scanning انجام می‌پذیرد.
- بررسی کامل کد‌های برنامه و شبکه به‌صورت یکجا برای فهمیدن این‌که در صورت اجرای این برنامه، پاسخ‌های امنیتی به چه صورت خواهد بود.
- بررسی دوباره کد‌های برنامه و شبکه در حالت اجرای آن، برای فهمیدن پاسخ‌های امنیتی در زمان واقعی. این نوع اسکن بهتر از مورد اول است و اطلاعات دقیق‌تری را می‌توان یافت.
Gaining Access
در این مرحله با به‌کارگیری اطلاعات و دانش به‌دست‌آمده از دو مرحله قبلی، هکر اخلاقی به شبکه نفوذ می‌کند که ممکن است از نرم‌افزار‌های نفوذ مختلفی مانند cross-site scripting، SQL injection و backdoors استفاده کند.
Maintaining access
در مرحله 4 نیاز است تا دسترسی انجام‌گرفته حفظ شود تا هکر زمان کافی برای انجام کار‌های خرابکارانه مانند دانلود اطلاعات، نفوذ به شبکه وسیع‌تر، نظارت بر ترافیک و اطلاعات ورودی و… را داشته باشد. در این مرحله ممکن است تا سیستم امنیتی رخنه را تشخیص داده و در صدد رفع آن (مانند قطع دسترسی هکر) اقداماتی کند. هکر باید در پروسه Maintaining access اجازه این کار را به سیستم امنیتی ندهد و همچنین رد‌پا‌های دیجیتالی خود را برای جلوگیری از دستگیری پاک کند.
Analysis
در نهایت نوبت به بررسی و تجزیه‌وتحلیل اطلاعات می‌رسد. تیم تست نفوذ با ارائه مطالبی که در پروسه هک به شبکه جمع‌آوری شده است، سازمان را دررابطه‌با شکاف‌های امنیتی موجود آگاه ساخته و راهکار‌هایی را نیز برای رفع و یا نظارت بر این شکاف‌ها ارائه می‌دهند.
انواع روش‌های تست نفوذ شبکه
برای انجام تست نفوذ شبکه سه روش وجود دارد. Open-box pen test، Closed-box pen test و Covert pen test که هرکدام از این روش‌ها در سه حالت میزان نفوذپذیری شبکه را تست می‌کنند که این حالات شامل موارد زیر است:
- زمانی که خرابکار بدون هیچ‌گونه دانش و اطلاعاتی به‌غیراز نام شرکت اقدام به هک می‌کند.
- خرابکار یا هکر با استفاده از دانش و اطلاعاتی مانند آی‌پی‌ها، DNSها و … اقدام به نفوذ می‌کند.
- هکر اطلاعات کافی را دارد و سیستم امنیتی و متخصصان فناوری از وقوع تست نفوذ اطلاع ندارند.
Open-box pen test
هکر با دانش و اطلاعات کافی اقدام به تست نفوذ می‌کند. هدف از این کار سنجش میزان امنیت سیستم در زمان وقوع جنبه Internal penetration یا همان نفوذ از داخل است.
Closed-box pen test
به جز نام شرکت هیچ اطلاعاتی در اختیار هکر قرار داده نمی‌شود. هدف از این نوع نفوذ، بررسی میزان امنیت شبکه در زمان وقوع جنبه نفوذ از خارج یا External penetration بوده تا اطلاعات کافی از شکاف‌های امنیتی موجود در کد‌های درگاه‌ها (منظور از درگاه‌ها سایت، برنامه و هر چیز دیگری است که کاربران با استفاده از آن به خدمات شرکت دسترسی دارند) حاصل شود.
Covert pen test
این حالت دقیقا اجرای یک مانور واقعی است تا بیشتر از همیشه به واقعیت نزدیک‌تر باشد. در انجام این روش یعنی پوشش در تست نفوذ، هیچ یک از کارکنان، متخصصان فناوری اطلاعات و افراد مرتبط از تست باخبر نیستند. هکر هم اطلاعات کافی دررابطه‌با شرکت بر اساس قرارداد را به‌صورت مکتوب دارد، تا در زمان اجرای قانون برای وی مشکلی پیش نیاید.
در نهایت می‌توان گفت که با اجرای سه حالت مختلف از نفوذ به شبکه و جمع‌آوری اطلاعات از هر تست، می‌توان امنیت شبکه را تا میزان بسیار بالایی افزایش داد.
جمع‌بندی
امنیت شبکه را می‌توان با نرم‌افزار‌های مختلف و حتی بررسی کد‌ها و رفع ایرادات و باگ‌ها تامین کرد. اما برخی شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ که منابع و اسناد آن‌ها در شبکه مورداستفاده شناور است، نیاز دارند تا راهکارهای بهتری امنیت شبکه خود را تضمین کند. ازاین‌رو نیاز به اجرای یک هک و نفوذ با جنبه‌ها و روش‌های مختلف است تا از میزان امنیت موجود آگاه شد و در صورت نیاز وصله‌های امنیتی جدیدی را اجرا کرد.
به این کار تست نفوذ شبکه گفته می‌شود که توسط یک هکر اخلاقی انجام می‌گیرد. در واقع این کار مانند استخدام یک دزد از طرف بانک برای سنجش میزان امنیت است که در چهارچوب‌های خاص و به‌صورت قانونی انجام می‌گیرد. در این مقاله سعی شد تا با بررسی جنبه‌های مختلف نفوذ و روش‌های اجرای تست نفوذ، اطلاعات کاملی از این راهکار امنیتی داشته باشید.
دیدگاهتان را بنویسید